سبب سازی و سبب سوزی خداوند از دیدگاه مولوی

  • سال انتشار: 1386
  • محل انتشار: فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، دوره: 3، شماره: 9
  • کد COI اختصاصی: JR_MMJ-3-9_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 789
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مرتضی شجاری

استادیار دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی دانشگاه تبریز

پروانه دلاور

دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی

چکیده

ظاهر کلام اشعریان و عارفان درباره فاعلیت حق تعالی و اینکه در هستی موثری جز او نیست، بسیار به هم نزدیک است، اما اشعریان به وجود مستقل برای اشیا باور دارند، گرچه تاثیر آنها را نفی می کنند، در حالی که عارفان برای اشیا وجودی قایل نیستند، چه رسد به اینکه آنها را تاثیرگذار بدانند. از نظر مولوی، کمال انسان، فانی شدن در حق است، یعنی اینکه انسان با تمام وجود درک کند که همه هستی اش و هر آنچه دارد، به تمامی از خداست. در این مقام، تمام تعینات رفع می شود، کثرات نابود می شوند و انسان فیض را از مبدا فیاض، بدون هیچ واسطه ای، می بیند. با وجود این، مولوی نظام عالم را براساس علیت می داند زیرا هر شییی از اشیای عالم، اسمی از اسماء الهی است یعنی در عالم جز اسماء الهی، چیزی وجود ندارد تا اثر داشته باشد. به عنوان نمونه سوزاندن اثری است که هم می توان به آتش نسبت داد و هم به خداوند، در واقع آتش جلوه ای از جلوه های حق است و به امر حق می سوزاند. از نظر مولوی، دیده مردم عادی، سبب بین است و این عالم چنین اقتضایی دارد، اما سراینده مثنوی که خود دیده سبب سوراخ کن دارد، برای تعلیم سالکان به تکرار از سبب سوزی خداوند سخن گفته است

کلیدواژه ها

سبب, کسب, وحدت وجود, فنای افعالی, جبر

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.