درس آموخته های نظام سلامت در ارایه خدمات سلامتی به زایرین حسینی مبتنی بر کارکردهای تخصصی برنامه ملی پاسخ به فوریت ها در سال 1394

شرح حادثه:طی سه سال گذشته مراسم اربعین امام حسین(ع) در کربلا با گستردگی و عظمت خاصی برگزار می شود. در اربعین 1394 بیش از 20 میلیون زایر برای حضور در مراسم راهپیمایی اربعین در کربلا شرکت کردند. بیشترین تعداد زایر غیر عراقی را زایران ایرانی تشکیل می دهند. در سال 1395 حدود دو میلیون نفر از ایران برای شرکت در این مراسم رهسپار کربلای معلی شدند. مدیریت سلامت چنین حجمی بی سابقه از زایرین نیاز به برنامه ریزی و مداخلات قبل، حین و بعد از مراسم دارد. اگرچه اقدامات بسیار موثری درراستای ارایه خدمات سلامت به زایرین صورت گرفت، اما مشکلاتی و نقایصی نیز مشاهده شد و با توجه به این مشکلات و مرتفع کردن آنها برای مراسم سالهای آتی می توان کیفیت ارایه خدمات سلامت را ارتقا داد. به این منظور مطالعه ای با هدف ثبت درس آموخته های اربعین 1394 با مشارکت کارشناسان عملیاتی و ستادی وزارت بهداشت و بر اساس برنامه ملی پاسخ به فوریت ها صورت گرفت. در این خلاصه، به بررسی درس آموخته های کارکردهای تخصصی برنامه ملی پاسخ به فوریت ها پرداخته می شود.نقاط قوت: دانشگاه های علوم پزشکی برنامه عملیاتی خود را قبل از برگزاری مراسم برای وزارت بهداشت ارسال کرده بودند. برنامه حضور تیم های بهداشتی مراقبت مرزی از قبل تدوین شده بود. برای حضور تیم های بهداشتی محلهایی برای استراحت پیش بینی شده بود. نظارت های مستمری بر عملکرد تیم های بهداشتی صورت می گرفت. تیم های بهداشتی وظایف خود را در حد توان انجام می دادند. نظارت های بهداشت محیطی مکررا صورت می گرفت. مستند سازی انجام می شد.نقاط ضعف:مسیر تخصصی جهت تردد خودروهای امدادی وجود نداشت، دستورالعمل مشخصی برای انتقال مصدومین از عراق به داخل کشور وجود نداشت. امکانات حمل بیماران در عراق مناسب نبود، کارکنان اورژانس پیش بیمارستانی به تجهیزات حفاظت فردی دسترسی نداشتند، هماهنگی کافی بین ستاد هدایت دانشگاه ها برای توزیع بیماران وجود نداشت، در اجرای نظام مراقبت سندرمیک تاخیر وجود داشت، نظام نمونه گیری مناسب نبود، از افرادی در تیم های بهداشتی استفاده شده بود که با نظام مراقبت سندرمیک آشنایی کافی نداشتند، دستورالعمل درمان بیماری های اسهالی به نحو درستی استفاده نشد. دستورالعمل خاصی برای مدیریت بیماری های غیرواگیر در اربعین وجود ندارد، آمار مشخصی از بیماران غیرواگیر برای تامین دارو و تجهیزات مورد نیاز در دسترس نیست. سرویس های بهداشتی در داخل و خارج از مرز دچار نقص و کمبود بود. نتیجه گیری و پیشنهادها: با توجه به موارد مذکور به نظر می رسد یکی از اقدامات مهم در برطرف کردن مشکلات و نواقص موجود در مدیریت سلامت اربعین تدوین بسته جامع خدمتی با مشارکت کلیه ذینعان و برنامه ریزی برای برگزاری مراسم است. لازم است این بسته با توجه به درس آموخته های برگزاری مراسم و با توجه به متغیرهای دیگر که در حال تغییر هستند مثل تغییر فصل برگزاری مراسم، آماده شود.

کلیدواژه ها:

گردهمایی انبوه ، اربعین حسینی ، سلامت ، خدمات سلامتی ، درس آموخته