بررسی مقایسه ای ابزارهای آمادگی بیمارستانی در حوادث و بلایا: چالش ها و راهکارها

زمینه و هدف: خدمات سلامت در حوادث و بلایا، عامل اصلی بقای انسان هاست. حوادث و بلایا به هر علتی که روی دهند، نیازمند آمادگی مراکز بهداشتی درمانی هستند. برای تعیین سطح آمادگی بیمارستانی ابزارهای زیادی در سطح جهان تدوین شده است. ولی نتایج بررسی روی این ابزارها نشان داده که ابزار استانداردی که تمامی ابعاد آمادگی بیمارستانی را بسنجد، معرفی نشده است. با توجه به تاکید سند سندای بر آماده و ایمن بودن بیمارستان ها، و تغییر رویکرد از مدیریت بلایا به مدیریت خطر بلایا نیاز به بررسی، تحلیل ابزارهای موجود و تدوین ابزار جامع با تاکید بر مراحل مدیریت خطر بیمارستانی می باشد.روش کار: در ابتدا با استفاده از جستجوی سیستماتیک در بانک های اطلاعاتی، ابزارهای موجود در کشورها استخراج گردید. سپس آیتم های مورد ارزیابی در هر ابزار استخراج و در قالب جدولی با رویکرد چرخه مدیریت خطر بلایا با یکدیگر مقایسه شدند.همچنین مصاحبه با 10 نفر از صاحبنظران نیز در خصوص معیارهای آمادگی بیمارستانی انجام شد و وجود این معیارها نیز در ابزارهای موجود بررسی گردید. یافته ها: نتایج جستجو 9 ابزار شناخته شده آمادگی بیمارستانی را معرفی کرد. مقایسه معیارهای این ابزارها در چرخه مدیریت خطر بلایا (پیشگیری، آمادگی،پاسخ و بازیابی) و معیارهای استخراج شده از مصاحبه با صاحبنظران نشان داد بسیاری از ابزارها صرفا یک یا دو مرحله از چرخه مدیریت خطر بلایا را پوشش داده و اکثرا بر مرحله پاسخ متمرکز شده اند. ابزارهای تدوین شده داخلی نیز از روایی و پایایی کافی برای اجرا برخوردار نبودند.همچنین به تمام ابعاد زیرساختی، فرایندی و نتایج در آمادگی بیمارستانی توجه نشده است. عدم وزن دهی متناسب با نوع سوالات، عدم پایایی و عدم همخوانی با وضعیت بیمارستان ها و شرایط اقلیمی از دیگر چالش های این ابزارها بود.نتیجه گیری: برای اینکه ابزارهای تدوین شده بصورت جامع تمام محورهای چرخه مدیریت بلایا را پوشش دهد، نیازمند طراحی استانداردهای مدیریت خطر بلایا با توجه به شرایط کشور برای بیمارستان ها است. این استانداردها بصورت ساختاری، فرایندی و پیامدی تدوین شده و همچنین تمامی محورهای چرخه مدیریت خطر بلایا را پوشش دهد.همچنین وزن دهی متناسب با نوع استاندارد نیز باید داده شود و براین اساس ابزار ارزیابی برای بیمارستان ها را طراحی نمود. در صورت توجه به این الزامات، ابزار نهایی قابلیت استناد و مقایسه بین بیمارستان های کشور را خواهد داشت

کلیدواژه ها:

آمادگی بیمارستانی ، ابزار آمادگی ، مدیریت خطر