تحلیل لایه های ایدیولوژیک داستان کیخسرو بر مبنای رویکرد تحلیل گفتمان با تمرکز بر نقش نمادینه نبرد بزرگ کیخسرو در نظام معناشناختی داستان

داستان کیخسرو، به علت برجستگی خاصی که در جهانبینی ایران عصر ساسانی داشته است و نقش او در غایتگرایی حاکم بر جریان زرتشتی- زروانی حاکم بر آن عصر که داستان کیخسرو در آن دیدگاه به شکل مرتبط با شکل کنونیاش در شاهنامه تفسیر شده است، میتواند تصویر واضحتری از مفهوم هویت و نظام قدرت در فرهنگ اساطیری- دینی ایران باستان و اندیشه خسروانی ارایه دهد. بازتاب این تصویر در گرایشهای فکری دوره اسلامی نیز قابل جستجو است و شاهنامه، بهترین نقشه راه، برای رسیدن به این هدف است. با چنین انگیزشی، و با توجه به اهمیت نبرد بزرگ کیخسرو در این داستان، با رویکرد تحلیل گفتمان، به بررسی لایه های ایدیولوژیک داستان پرداخته ایم. تحلیل لایه های گفتمانی این نبرد، نشان میدهد که در داستان کیخسرو، به طور عام، و در روایت نبرد آن ، به طور خاص، ثنویتی نهفته است که ژرفساخت اصلی روایت است. در این کارکرد حماسی- ایدیولوژیک، گفتمان خیر که کیخسرو نماینده آن است، به پیروزی دست مییابد و پایان تراژیک افراسیاب در این داستان، در عینیت بخشیدن به قرایت دوگانه گرایانه ایرانی از تقابل خیر و شر نقش اصلی را دارد.

کلیدواژه ها:

کیخسرو ، نبرد بزرگ ، رویکرد تحلیل گفتمان ، افراسیاب.