CIVILICA We Respect the Science
(ناشر تخصصی کنفرانسهای کشور / شماره مجوز انتشارات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: ۸۹۷۱)

هنر سخن سرایی فردوسی

عنوان مقاله: هنر سخن سرایی فردوسی
شناسه ملی مقاله: SHAHNAMEH01_020
منتشر شده در همایش علمی شاهنامه و پژوهش های آیینی در سال 1392
مشخصات نویسندگان مقاله:

وحید رویانی - استادیار دانشگاه گلستان

خلاصه مقاله:
در قرون سوم و چهارم هجری به دلیل تحولات فرهنگیای که در ایران رخ داد عدهای از شاعران و سخن سرایان بلند آوازه به سراغ خداینامه ها و اساطیر و داستانهای ملی رفتند تا به شیوهای نوین بستری برای استمرار آرمانها و اندیشه های ملی و تاریخ باستانی ایران فراهم کنند. همین جریان باعث شد سنتی نو پا به نام شاهنامه سرایی در ادب فارسی شکل گیرد و کسانی چون ابوعلی بلخی، مسعودی مروزی، دقیقی توسی و... به این راه قدم بگذارند، اما تمامی شاهنامه های پیش از فردوسی از بین رفتند و اگر فردوسی گشتاسب نامه دقیقی توسی را در دل شاهنامه خود جای نمیداد این اثر نیز به فراموشی سپرده میشد. علل مختلفی را میتوان برای ماندگاری شاهنامه فردوسی ذکر کرد همچون جامعیت این اثر، خردگرایی فردوسی، تفسیر عقلانی اساطیر و ملموس کردن آنها برای مردم و ... . بر اساس نظر نگارنده مهمترین عامل جاودانگی و ماندگاری شاهنامه، هنر فردوسی است، زیرا چنانکه از شاهنامه نمایان است، فردوسی به عنوان یک سخنسرای بزرگ و حکیم برجسته، بر اصول سخنسرایی و بلاغت و زیباییهای کلامی دوره خود تسلط داشته و آنها را به بهترین شیوه در شاهنامه به کارگرفته است. به عنوان مثال: زمین بنده و رخش گاه من است نگین گرز و مغفر کلاه من است یا: اگر چرخ گردان کشد زین تو سرانجام خشت است بالین تو فردوسی در کمال سادگی و شیوایی از بسیاری عناصر بدیعی و بیانی در شعر استفاده کرده و با ظرافتی هنری نکاتی در دلالتهای ثانوی کلام و معانی مجازی و کنایی گنجانده است، که ابیات به ظاهر ساده او را چند بعدی کرده و همین نکته عامل جاودانگی شاهنامه شده است.

کلمات کلیدی:
فردوسی، شاهنامه، بلاغت.

صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/852321/