بینا متنیت در قرآن و اشعار جریر

بینا متنیت (intertextuality) از جمله گرایش های نقد جدید می باشد که به ارتباط و تعامل بین متون می پردازد؛ بر اساساین نظریه، هیچ متنی خودبسنده نیست و آثار ادبی در تعامل با یکدیگر می باشند. متون دینی از جمله منابعی است که ادیبانمسلمان از آن بهره ی بسیار برده اند. قرآن کریم شاخص ترین و مهم ترین این متون می باشد که جنبه های ادبی و بلاغی آن درکنار مفاهیم و آموزه های اخلاقی آن موجب شده است تا جایگاه ویژه ای در میان ادیبان مسلمان بیابد. آنان همواره با سرچشمه یزلال قرآن و مفاهیم والای آن مانوس بوده اند و مضامین قرآنی را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در آثار خود بازتاب داده اند؛ در عین حال مضامین بسیاری نیز در قرآن وارد شده که اثری از آن ها را در متون پیشین نمی یابیم . در نتیجه با چنین نگاهی بهآیات قرآنی می توان چگونگی ارتباط متن قرآن را با متون پیش از آن از نظرگاه بینامتنیت درک نمود.از جمله ی آنان ،جریر شاعر دوره خلفای بنی امیه است می باشد که در واقع شاعر، زبان شعریش را با زبان آراسته ی قرآن واحادیث زینت داده است .در این مقاله به تشابهات و اقتباسات اشعار این شاعر با قرآن پرداخته می شود. شکل بینامتنیاشعارجریر با قرآن و احادیث ، از نوع بینامتنی مستقیم یا آشکار و روابط میان آن بیش تر از نوع نفی جزیی (اجترار) و گاه نفیمتوازی (امتصاص) می باشد.این جستار به بررسی شعرجریر از منظر روابط بینامتنی می پردازد و پس از ارزیابی اشعار وی بر اساس اصول و قواعد این نظریه،بر آن است تا تاثیرپذیری وی از آیات و روایات را تبیین کند.

کلیدواژه ها:

بینا متنیت ، قرآن ، اشعار جریر