مفهوم حس مکان و عوامل شکل دهنده آن در معماری اسلامی

حس مکان به معنای ادراک ذهنی مردم از محیط و احساسات کم و به بیش آگاهانه آنها از محیط خود استکهشخص را در ارتباطی درونی با محیط قرار می دهد، به طوریکه فهم و احساس فرد با زمینه معنایی محیط پیوند خوردهو یکپارچه می شود.این حس عاملی است که موجب تبدیل یک فضا به مکانی با خصوصیات حسی و رفتاری ویژه برایافراد خاص میگردد.حس مکان علاوه بر اینکه موجب احساس راحتی از یک محیط می شود، از مفاهیم فرهنگی موردنظر مردم، روابط اجتماعی و فرهنگی جامعه در یک مکان مشخص حمایت کرده و باعث یادآوری تجارب گذشته ودست یابی به هویت برای افراد می شود.با توجه به اهمیت این حس در ارتقاء،کیفیت فضای طراحی شده این پژوهش بهبررسی مفهوم حس مکان و عوامل موثر بر آن پرداخته و تاثیرعواملکالبدی وعوامل شناختی استفاده کنندگان براحساسافراد نسبت به فضا را بررسی می کند.اما معماری اسلامی تحت تاثیر مفاهیم و ارزش های اسلامی شکل میگیرد ومعماریاسلامی اغلب انتزاعی اند یعنی تنها تصوری از آن ها در ذهن شکل می گیرد و تصدیق آن ها از طرف مقابل دشوار است لذابسیاری از آن مفاهیم بر اساس برداشت های متفاوت معماران تفسیر شده ودر معماری مورد استفاده و ارزیابی قرارمیگیرند.این مقاله در ابتدا به معنای حس مکان و مفهوم آن از دیدگاه های مختلف پرداخته و در نهایت سطوح مختلفو عوامل شکل دهنده آن را بیان میکند و در نهایت مدلی برای نشان دادن چگونگی تاثیرات این عوامل ارایه می کند.مدل پیشنهادی قابل فهم و کاربردی این مقاله می تواند چارچوبی برای آگاهی طراحان نسبت به چگونگی تاثیرمعمار فضایی بر حس استفاده کنندگان آورد فراهم.

کلیدواژه ها:

حس مکان به تعلق مکان ، مکان ، عوامل حس .معماری اسلامی