مفهوم فضا در معماری اسلامی و ویژگی های آن

معماری و هنر اسلامی در آغاز ظهور و پیدایش همواره، همراه با انسان بوده و دارای معانی عمیق معنوی می باشد. این هنر بر پایه ی تسلیم در برابر امر الهی استوار می باشد. تاکنون تعاریف مختلفی از معماری ارایه شده است، که اغلب براهمیت فضا در معماری تاکید شده است، وجه مشترک بسیاری از این تعاریف، تعریف معماری به عنوان فن سازماندهی فضا می باشد. به عبارت دیگر موضوع اصلی معماری این است که چگونه فضا را با استفاده از انواع مصالح و روش‎های مختلف، به نحوی خلاق سازماندهی کنیم. فضا به عنوان عنصری که تمام انسان را در بر می گیرد، از مفاهیم بنیادین در معماری محسوب می شود. بنابراین شایسته است که ابتدا به شناخت فضا در معماری بپردازیم و سپس با توجه به هدف این پژوهش به مفهوم آن در دیدگاه حکمای اسلامی و نیز ارتباط آن با انسان پرداخته شود. پس از بررسی مفهوم فضا، به اجزای سازنده ی آن، ویژگی-های فضا و وجوه کیفی آن نیز پرداخته شده است. در حکمت و هنر اسلامی فضا وجهی کمی و اعتباری دارد و تنها در نسبت با انسان و تاثر از آن وجهی کیفی می یابد و هیچ گاه به طور مستقل و بدون ارتباط با انسان مورد توجه و بررسی قرار نمی گیرد. بدین ترتیب این مفاهیم ما را به درکی از فضای معماری از دید حکمت اسلامی سوق می دهد.

کلیدواژه ها:

فضا ، معماری اسلامی ، حکمت اسلامی ، مکان ، معماری و انسان