ابراهیم جمشیدزاده - پژوهشگر امور شهری

قیمت زمین و مسکن از چند سال پیش تاکنون به طور برگشت‌ناپذیری رو به فزونی گذاشته است؛ به طوری که سودآوری سرمایه‌های انباشته در زمین و مسکن، قابل مقایسه با هیچ‌ یک از بخش‌های دیگر اقتصاد کشور نیست و زمین و مسکن، به جای کالاهای مصرفی بادوام، به کالاهای سرمایه‌ای پربازده تبدیل شده‌اند. در نیمه‌ی دوم سال 1385 نیز بار دیگر قیمت زمین و مسکن افزایش فزاینده‌ای یافت. این معضل در شهر تهران به طور چشمگیری مشهود بود. از یک سو شهروندان با درآمد متوسط و پایین کشور، امید دستیابی به مسکن را از دست دادند و از سوی دیگر متولیان تأمین مسکن واکنش نشان دادند و در توجیه علل افزایش قیمت مسکن نرخ بالای عوارض دریافتی شهرداری را عامل افزایش قیمت مسکن اعلام کردند. مقاله‌ی حاضر حاصل تحقیقی محدود در سه منطقه از شهر تهران است که در آن به سنجش تطبیقی عوارض دریافتی شهرداری تهران در حوزه‌ی ساخت‌وساز در سه ماهه‌ی اول و سوم سال 1385 با قیمت زمین و مسکن در همین دوره‌ی زمانی پرداخته است. نتایج حاصل بیانگر آن است که گرچه سهم منابع درآمدی شهرداری از سرفصل درآمد حاصل از اراضی و ساختمان بیش از 70 درصد درآمد شهرداری را تشکیل می‌دهد، اما سهم عوارض دریافتی شهرداری در سنجش با قیمت تمام شده‌ی ساختمان و زمین در حدود 5 درصد است. از این رو افزایش قیمت مسکن را در کلانشهر تهران باید در عوامل دیگری جستجو کرد.

عوارض، منابع درآمدی شهرداری، مسکن، قیمت زمین و مسکن، گرانی