مهسا امیری - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی

بررسی آمار و ارقام موجود، افزایش روند سالمندی در جهان را نشان می دهد. ایران نیز درحال حاضر مرحله انتقال ساختار سنی جمعیت از جوانی به سالخوردگی را تجربه می کند. در پی افزایش این روند بهبود وضعیت اجتماعی، اقتصادی و بهداشت متناسب با نیازمندی های سالمندان و نیز زمینه سازی جهت حضور و مشارکت آنها در جامعه مورد نیاز است. آنچه دسترسی و حضور سالمندان در جامعه را افزایش می دهد وجود نوعی حمل و نقل ایمن و مطلوب است که با جلب رضایت این قشر، آنان را تشویق به استفاده از این سامانه می نماید. خطوط مترو با ظرفیت بالا و سازگاری خود با شرایط محیطی، جزء کلیدی در سیستم حمل و نقل در شهرهای بزرگ را شکل میدهد و با برخورداری از فاکتورهایی متناسب با شرایط روحی و جسمی سالمندان نقش مهمی را در دسترسی سالمندان به نقاط مختلف شهر ایفا می کند. فراهمی، مقبولیت، دسترسی، سازگاری و استطاعت مالی 5 خصیصه اصلی حمل و نقل مطلوب برای سالمندان است که خطوط مترو با اولویت قرار دادن آنها قادر به جذب سالمندان خواهد بود. شبکه و خطوط مترو شیراز بعد از مترو تهران دومین خطوط بزرگ مترو در کشور را دارا می باشد و نقش مهمی در دسترسی شهروندان به نقاط مختلف شهر ایفا می کند. هدف از این تحقیق بررسی میزان مطلوبیت خط 1 متروی شیراز برای سالمندان و آگاهی از تسهیلات مورد نیاز آنان است. روش تحقیق در این پژوهش مشاهده و بازدید از ایستگاه های فعال خط یک متروی شیراز و مصاحبه با سالمندان و مسیولین مترو می باشد. گرچه متروی شیراز به تازگی راه اندازی شده است اما پیش بینی می شود در آینده با استقبال بیشتری از سوی شهروندان مواجه شود؛ بنابراین ازدحام ناشی از این امر لزوم اتخاذ تصمیمات لازم متناسب با اقشار آسیب پذیر جامعه، از جمله سالمندان را طلب می کند. اگرچه بیشتر ایستگاه های فعال مجهز به پله برقی هستند اما سالمندان بویژه آنهایی که با چرخ دستی و عصا تردد می کنند در رفت و آمد دچار مشکل میشوند. این درحالی است که علیرغم تعبیه آسانسور در برخی ایستگاه ها، در پی نبود تابلو و علایم و به بیانی اطلاع رسانی مناسب، سالمندان با مشکلات عدیده ای در ایستگاه ها مواجه هستند به گونه ای که استفاده از خطوط مترو برای آنان حادثه آفرین و دشوار شده است. راه اندازی آسانسور در تمامی ایستگاه ها و نصب علایم تا حد زیادی قادر به حل این مشکل خواهد بود.

حمل و نقل عمومی، مترو، سالمندی، آسانسور