امید یزدانی
علیرضا خالو

به دلیل اضافه ظرفیت اعضاء سازه و همچنین قابلیت سازه در استهلاک انرژی، سازه می تواند برای نیروی زلزله کمتر از مقدار واقعی طراحی شود. آیین نامه ها این عوامل را با استفاده از ضریب رفتار در محاسبات خود اعمال کرده اند و با کمک آن برش پایه طراحی را کاهش داده اند. این ضریب در طول زمان برای اکثر سیستم های سازه ای به تدریج کاهش یافته است. در این پژوهش اثر کاهش ضریب رفتار بر عملکرد دو نوع سیستم سازه ای بتنی مورد ارزیابی قرار گرفته است. قاب خمشی و سیستم دوگانه متوسط با ارتفاع های متفاوت در دو نوع پلان منظم و نامنظم از نظر هندسی، مورد بررسی قرار گرفته است. این دو نوع سیستم با استفاده از ضریب رفتار بالاتر از مقدار واقعی و بر اساس مقدار ارایه شده در ویرایش سوم استاندارد 2800 طراحی شده اند. مقدار جابجایی نسبی طبقات و همچنین نسبت ظرفیت لازم به ظرفیت موجود اعضا، به عنوان شاخص هایی برای بررسی عملکرد سیستم ها تعیین شده اند. به تدریج مقدار ضریب رفتار کاهش می یابد تا به مقدار واقعی آن یعنی مقدار ارایه شده در ویرایش چهارم استاندارد 2800 برسد. در هر مرحله از کاهش ضریب رفتار، سازه ها بدون طراحی مجدد تحلیل شده و پارامترهای مذکور تعیین می شوند و رفتار سیستم مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج نشان می دهد که با کاهش ضریب رفتار جابجایی نسبی طبقات و نسبت مقاومت اعضا افزایش می یابد، به طوری که این تغییرات با افزایش ارتفاع سازه و همچنین اعمال نامنظمی شدیدتر می شوند. اثر کاهش ضریب رفتار بر سیستم دوگانه کمتر از قاب خمشی می باشد.

ضریب رفتار، سازه بتنی، قاب خمشی، سیستم دوگانه، جابجایی نسبی طبقات، نسبت مقاومت اعضا