محمد قبایی سوق - شرکت مدیریت منابع آب ایران
ابوالفضل مساعدی - استاد دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد

آگاهی از روند تغییرات بارش با توجه به نقش آن در چرخه ی هیدرولوژیکی و تاثیرپذیری سایر اجزا از نوسانات آن، نقش مهمی در پژوهش های تغییر اقلیم دارد. در این پژوهش روند تغییرات بارش در مقیاس های ماهانه، فصلی و سالانه در شش حوضه ی آبریز اصلی و کل کشور بر اساس آزمون ناپارامتری من کندال در یک دوره ی 49 ساله بررسی و مقادیر نقطه ی شکست سری های بارش سالانه با استفاده از آزمون های آماری و روش های گرافیکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. علاوه بر این به کمک آزمون من ویتنی نقطه ی تغییر سری های بارش سالانه که در آن بیشترین تفاوت معنی داری تغییرات بارش به وقوع پیوسته اند در هر یک از حوضه های آبریز کشور مشخص شده اند. بر پایه ی نتایج بدست آمده مقادیر بارش سالانه در تمامی حوضه های آبریز اصلی و کل کشور دارای روند کاهشی می باشند هرچند روند مذکور معنی دار نمی باشد. بررسی روندهای ماهانه نیز نشان داد علیرغم وجود روندهای افزایشی در برخی از ماه ها این روند معنی دار نبوده است. این در حالی است که روندهای کاهشی مشاهده شده به ویژه در ماه های مرطوب سال معنی دار بوده اند. نتایج بررسی نقطه ی شکست سری های بارش سالانه نیز نشان داد که در بیشتر حوضه های آبریز کشور سال های آبی 77-1376 و 78-1377 به عنوان نقطه ی شکست (جهش) بدست آمدند.

بارش، روند، نقطه جهش، حوضه های آبریز، ایران