حجت الله عبدالملکی - دانشیار دانشگاه امام صادق (علیه السلام)
مجید صادقی - دانش آموخته کارشناسی ارشد معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه السلام

از مهم ترین آرمان های نهضت و انقلاب اسلامی، برقراری عدالت اجتماعی و توجه به ومحرومین و مستضعفین بوده است. از این رو از نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در زمینه رسیدگی به محرومان و مناطق محرومف نهادهای انقلابی شکل گرفت. آن چه مسلم است نگاه جهادی در محرومیت زدایی و توسعه مناطق که از جهاد سازندگی شروع شد و با اردوهای جهادی ادامه یافت، علاوه بر آن که نشات گرفته از مبانی دینی و انقلابی است، مطابق با یافته های نوین دانش بشری در زمینه راهبردهای توسعه منطقه ای است که از یک سو نگاه همه جانبه اقتصادی اجتماعی در توسعه منطقه را مدنظر دارد و از سوی دیگر با توانمندسازی افراد و جلب مشارکت مردمی به امر توسعه می پردازد. با این حال و پس از گذشت سالیان متمادی، نیاز است تا بازنگری و آسیب شناسی از این حرکت ها صورت گیرد. در این تحقیق ضمن بررسی ادبیات نظری پیرامون فقر، محرومیت و راهبردهای توسعه و برنامه ریزی منطقه ای، تلاش شد با استفاده از نظرات خبرگان و فعالان عرصه جهادی و در قالب روش تحلیل مضمون ، از یک سو آسیب ها و مسایل حرکت های جهادی احصا شود و از سوی دیگر راهکارها و راهبردهای اصلاحی و همچنین عرصه های پیش روی این حرکت ها طرح گردد. اما این راهکارها در سه سطح خرد، میانی و کلان احصا و اریه گردید. راهکارهای خرد ناظر به گروه های جهادی، راهکارهای میانی ناظر به بسیج سازندگی به مثابه متولی حرکت های جهادی در کشور و راهکارهای کلان ناظر به سطوح حاکمیتی مطرح گردیده است.

ادروهای جهادی، محرومیت زدایی، برنامه ریزی منطقه ای، توسعه منطقه ای