زهرا حسین نژاد - دکتری پژوهش هنر، استادیار و عضو هییت علمی دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران
عاطفه نوین - کارشناسی ارشد پژوهش هنر، مدرس گروه گرافیک آموزشکده سما اندیشه ایران

بررسى حس معمارى اسلامى به مقدارى بستگى دارد که توانایى ارتباط استفاده کننده با خدا را برقرار مى کند. این ارتباط با روشهاى مختلف بدست مى آید و یکى از بهترین راههاى ارتباط با خالق، خواندن کلام اوست و خواندن کلام خدا تجلى گر نام او و علم به اسماء و صفات جلاله اش جایگاه رفیعى دارد. بنا بر این ظهور این اسماء و صفات در فضاى معمارى براى ایجاد یک فضاى قدسى داراى اهمیت به سزایى است. اسماء و صفات در فضاى معمارى براى ایجاد یک فضاى قدسى داراى اهمیت به سزایى است و حقانیت و واحدیت را حتى در نازل ترین وجهه آن بازمی تاباند. استان قم در مرکز کشور از جمله مناطقى است که بناهاى آرامگاهى نسبتا زیادى را در خود جاى داده است. بناهاى مورد بحث در این پروژه تعداد ناچیز از مجموع کل آرامگاههاى موجود در قم را شامل مى شود. هنرمند مسلمان این خطه ، عشق ، ارادت خالصانه خود را به حضرت محمد (ص) و امام على به صورتى نمادین و بصرى در آثار هنرى، بخصوص در ابنیه مذهبى در قالب کتیبه ، شمس وگاه دعاگونه در ترکیب با نقوش هندسى و گیاهى که نشان از اعتقاد معنوى او دارد و حضور نام با ارزش محمد (ص) و امام على (ع) در کتیبه ها به حضور بارز، افکار شیعى در مردم و حاکمان شیعى وقت دارد. این پژوهش ضمن معرفى معمارى اماکن بر طبق تقدم زمان ساخت آنها بر بیان جلوه هایى از مفاهیم بصرى اسماء مقدس، به عنوان نماد تجسمى در تزیینات بکار رفته معمارى امام زادگان در شهر قم مى پردازد.

اسماءالحسنی ، جلوه های بصری و مفهومی ، آرامگاه ،کتیبه نگاری ، معماری اسلامی