دوست علی سنچولی - دانشگاه زابل

مساله مهدویت ظهور منجی موعود آخرالزمان، یکی از اندیشه ها باورهایی است که در بسیاری از جوامع مطرح میباشد. در این راستا مردم طبق معتقدات خود، آن حقیقت موعود را انتظار میکشند تا با ظهورش ظلم ستم را از بین ببرد ارزش های الهی انسانی عدالت اجتماعی را برقرار سازد. با ظلم ستم فشارهای اقتصادی اجتماعی حاکمان مغول هواداران آنها بر مردم، اندیشه ظهور منجی مهدی موعود (عج) بسط گسترش مییافت. در این مقاله سعی بر آن است با استفاده از منابع کتابخانه ای روش توصیفی- تحلیلی به نقش مهدویت، تشیع تصوف در بسترسازی جنبش سربداران خراسان پرداخته شود. سقوط اقتدار دستگاه خلافت عباسی اسماعیلیان از یک طرف تساهل تسامح مذهبی مغولان از طرف دیگر، موجب گسترش باورهای اعتقادی تشیع تصوف گردید. ظلم ستم مغولان وابستگان آنان، اندیشه های شیعیان امامیه صوفیان متمایل به شیعه را به هم نزدیکتر نمود. گرایش صوفیان متمایل به اندیشه های شیعی به سمت فعالیت سیاسی اجتماعی با تکیه بر اندیشه مهدویت، زمینه بستر لازم را برای جنبش سربداران خراسان فراهم ساخت که شیخ خلیفه شیخ حسن جوری در بسط گسترش آن نقش اساسی بر عهده داشتند. جنبشی که نه تنها به ظلم ستم مغولان پایان داد؛ بلکه زمینه ساز گسترش تشیع در ایران تشکیل حکومتهای شیعه مذهب بعد از آن گردید.

مهدویت، تشیع، تصوف، جنبش سربداران، خراسان.