دیوکسین پلی کلروبی فنیل ها (PCB) به عنوان عوامل خطرزای بهداشت محیط مواد غذایی

دیوکسینها دسته ای از سموم، شامل 100 ترکیب شیمیایی مختلف هستند که مکانیسم تولید مسمومیت این ترکیبات با یکدیگرشباهت دارد. دیوکسین یک ماده شیمیایی به نام 2، 3، 7، تترا کلرو دی بنزو پی دیوکسین است که سمی ترین ماده در بین این ترکیبات می باشد. بر اساس گزارش سازمان ENVIROMENT PROTECTION AGENCY این مواد همانند سموم قارچی مثل آفلاتوکسین ها می توانند در انسان سرطان ایجاد کنند. علاوه بر دیو کسین مواد دیگری مانند پلی کلرو دی بنزو دیوکسین PCDD) )، پلی کلرو دی نیترو فوران (PCDFs)، پلی کلرو بی فنیل(( PCB وجود دارند که عملکرد ساختمان شیمیایی آنها شبیه به دیوکسین می باشد به آنها ترکیبات شبه دیوکسین می گویند. این ترکیبات در حین تولید محصولات کارخانجات تولید سموم، آفت کش ها، سازنده کلرین، پلی ونیل کلراید (PVC)، کاغذ سازی، پلاستیک سازی، همچنین در اثر سوزاندن ضایعات در کوره های زباله سوزتولید می شوند. حداکثر دریافت روزانه دیوکسین طبق سازمان FDA برابر 0/03 پیکو گرم برای هر کیلوگرم از وزن بدن است. پس از ورود دیوکسین به بدن سلولها، به گیرنده های اچ RECEPTOR) )پروتیینهای سلولی می چسبد از این طریق بهDNA وصل شده باعث تغییر در ژنها می گردد. روش عملکرد این سموم مانند روش عملکرد هورمون استروژن در بدن است. دیوکسن در بافت کبدی چربی باقی مانده نیمه عمر ده ساله دارد. برای شناسایی دیوکسین چونکه اغلب همراه با ماده PCB است، اندازه گیری آن با کنترل PCB به وسیله GC/MSD یاHRGC/HRMS شاخص خوبی می باشد. مثلا آلودگی چربی شیر به 100 نانوگرم از PCBشاخصی از آلودگی بالا به دیوکسین است یا در زرده تخم مرغ حداکثر 60 نانوگرم در چربی آن می باشد. این ترکیبات می توانند از طریق شیر، گوشت گاو، ماهی، طیور تخم مرغ به انسان منتقل عوارضی همانند اختلالات تولید مثلی، به تعویق افتادن رشد، تولد نوزادان کم وزن، آسیب به سیستم ایمنی، اختلالات هورمونی، کاهش میزان یادگیری، مشکلات تنفسی بیماریهای پوستی در انسان نمایان سازد. پس با توجه به خطرات بالقوه این سموم، جلوگیری از سوختن ناقص زباله ها خروج گاز های مضر به محیط زیست، به حداقل رساندن استفاده از PVC مواد اولیه حاوی کلر همچنین استفاده از میوه ها سبزیجات کاهش مصرف مواد غذایی پر چرب چربی گوشت، پوست مرغ، ماهی در جیره های روزانه پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

دیوکسین ، پلی کلروبی فنیل ها ، بهداشت مواد غذایی