مطالعه بررسی عوارض هیستوپاتولوژیک ناشی از عصاره گیاه خارخاسک در کبد رت

از سال 1960 با درک عوارض سوء داروهای شیمیایی استفاده از گیاهان برای درمان بیماری ها دوباره رونق گرفت به طب سنتی توجه خاص شد. خارخاسک با نام علمی Tribulus terrestris گیاهی دارویی است که در سرتاسر جهان پراکنده است که هم از گیاه کامل هم از میوه آن برای درمان بیماریهای مختلفی مانند؛ عفونت ها سنگ های ادراری، التهاب ها، ادم، آسیت افزایش فشار خون استفاده می شود. این گیاه با افزایش قدرت عضلانی؛ بعنوان یک داروی آنابولیک همزمان با المپیک آتن مورد استفاده ورزشکاران قرار گرفته به اروپای شرقی وارد شد. عصاره این گیاه به عنوان یکی از ترکیبات ثابت داروهای تجاری تقویت جنسی است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات هیستوپاتولوژیک تجویز دز درمانی این گیاه بر روی کبد رت می باشد. از 60 سر رت نر با وزن 270-250 گرم استفاده شد. سپس موش ها به طور تصادفی به 10 گروه مساوی تقسیم شدند هشت گروه درمان تحت تجویز خوراکی عصاره خارخاسک در نرمال سالین به میزان 10و20 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به مدت 14، 28، 35 49 روز قرار گرفتند. گروه های کنترل شامل دو گروه کنترل گاواژ کنترل صفر بودندکه کنترل گاواژ در طول مطالعه با نرمال سالین گاواژ در آن ها انجام می شد کنترل صفر هیچ درمانی درآن صورت نمی گرفت. بعد از اتمام مطالعه رت ها کشته شده از بافت کبد آنها مقاطع هیستوپاتولوژیک تهیه ضایعات آنها بررسی گردید. در مشاهدات کالبدگشایی گروه های شاهد شاهد گاواژ هیچ ضایعه مشخصی مشاهده نگردید؛ در حالیکه در گروههای درمان در تعدادی از موارد مقدار مختصری پرخونی مشاهده گردید. بررسی مقاطع هیستوپاتولوژیک فوق بیانگر وجود ضایعات کبدی متعددی مانند: پرخونی، هیپرپلازی مجاری صفراوی، دژنراسیون هیدروپیک، دژنراسیون سلول های کبدی هپاتیت پورتال پری پورتال بود. تمام ضایعات مشاهده شده با افزایش دز زمان تجویز شدید تر می شد. با توجه به نتایج فوق، علاوه بر اینکه مطالعات جامع تر در مورد اثرات سمی این گیاه مورد نیاز می باشد، باید از استفاده بی رویه از آن نیز پرهیز گردد.

کلیدواژه ها:

ضایعات هیستوپاتولوژیک-خارخاسک-کبد-رت