ورم پستان در گله های شیری ایران

ورم پستان به التهاب بافت پستان صرف نظر از دلیل آن گفته می شود ولی اکثریت مطلق موارد ورم پستان، باکتریایی است. بر اساس منابع غربی، ورم پستان شایع ترین بیماری تولید از نظر اقتصادی مهمترین بیماری در صنعت پرورش گاو شیری به شمار می آید. ورم پستانمسری عمدتا توسط چهار باکتری (استرپتوکوکوس آگالاکتیه، استافیلوکوکوس اوریوس، مایکوپلاسما بوویس کورینه باکتریوم بوویس) رخ می دهد چهره غالب آن عمدتا تحت بالینی است. ورم پستان محیطی به طور عمده توسط دو گروه باکتریایی (کلیفرم ها استرپتوکوک های محیطی) رخ می دهد خسارات اکثرا ناشی از شکل بالینی آن است. در زمینه ورم پستان تحت بالینی به ازای هر بار دو برابر شدن تعداد سلولهای سوماتیک شیر مخلوط چهار کارتیه هر گاو (از آستانه 50000 هزار سلول در میلی لیتر) با افت تولید به طور متوسط نیم کیلوگرم روبرو خواهیم شد. هر مورد ورم پستان بالینی نیز به طور متوسط با افت تولید در یک دوره شیرواری همراه است. بر اساس آخرین اطلاعات (مربوط به سال (1385، میانگین ملی تعداد سلولهای سوماتیک شیر گاوها در ایران در حدود 450000 سلول در میلی لیتر تخمین زده شده است تقریبا %88 گله ها سل کانت بیش از 200000 داشته اند. آنالیز 670 نمونه شیر مخزن گله (Bulk tank milk) از 150 گله شیری مربوط به 17 استان کشور (تهران، قم، قزوین، اصفهان،آذربایجان شرقی، چهار محال بختیاری، همدان، خراسان رضوی، سمنان، ایلام، گلستان، مرکزی، کرمانشاه، یزد، مازندران، گیلان لرستان) در سال 1388نشان داد که دامنه تعداد سلولهای سوماتیک شیر مخزن کل گله ها 93000 تا 4559000 (با میانگین 368300 سلول در میلی لیتر) بوده از %83/7 %27/2 نمونه های آزمایش شده به ترتیب، استافیلوکوکوس اوریوس (Staphylococcus aureus) استرپتوکوکوس آگالاکتیه (Streptococcus agalactiae) جدا شده اند. همچنین بر اساس اطلاعات منتشر شده مربوط به سال 1386، هر چهارپاتوژن مسبب ورم پستان مسری در گله های شیری کشور حضور دارند. اطلاعات 10 سال اخیر (1379-88) از بیش از 40 گله صنعتی بزرگ، متوسط کوچک از استانهای تهران، قزوین، اصفهان، مازندران، زنجان، خراسان رضوی سمنان نشان می دهد که میزان بروز ورم پستان بالینی در گله ها بین 0/5 تا بیش از 25 درصد گله دوشا در هر ماه متغیر بوده است. در گله های درگیر ورم پستان مسری، عوامل مسبب ورم پستان بالینی به هر دو گروه محیطی مسری تعلق داشته اند در گله های عاری از (یا با شیوع پایین) عوامل مسری اصلی، عوامل مسبب ورم پستان بالینی عمدتا از نوع محیطی یا فرصت طلب بوده اند. افت تولید شیر (تنها از ناحیه ورم پستان مخفی) در سال 1385 تقریبا 150000 تن در سطح ملی تخمین زده شده است (معادل420 کیلوگرم در هر دوره شیرواری). برقراری برنامه های مستمر پاداش جریمه توسط کارخانجات لبنی نیز برگزاری دوره های آموزشی (برای دامپزشکان دامپروران) از جمله اقداماتی است که در جهت کنترل ورم پستان، افزایش کیفیت شیر در نتیجه افزایش سطح تولید درآمد دامپروران از یک طرف افزایش سطح بهداشت عمومی رضایت مصرف کنندگان محصولات لبنی از طرف دیگر توصیه می شود. درگیر شدن در برنامه های کنترل وپایش ورم پستان، فرصت شغلی مناسبی را نیز برای دامپزشکان گله های شیری فراهم می نماید