نظام آموزشی رویکرد یادگیری غیرارادی در تربیت دینی دانش آموزان تحلیل محتوای کتب درسی پایه تحصیلی نهم متوسطه اول بر اساس مضامین مفاهیم قرآنی-دینی

حفظ، حراست انتقال ارزش های دینی فرهنگی به نسل های در حال تکوین جامعه با موانع بسیاری روبه روست. تنفیذ این آموزه ها در نوجوانان که با دگردیسی های عمیقی در قلمروهای جسمی، شناختی، هیجانی انگیزشی مواجهاند، با سدهای انگیزشی محکمی مواجه است. نوجوانان در تقابل با دنیای بزرگسال، از سرمایه گذاری روانی بر دنیای بزرگسال بخصوص نظام ارزشی آن سربازمیزنند. در چنین چشم اندازی، یادگیری غیرارادی قلمرویی است که با توسل بدان، میتوان از سد موانع انگیزشی آنها گذر کرد. تعبیه آموزه های دینی در محتوای کتب درسی، تدارکی جهت بهرمندی از این قالب یادگیری است. با این تعبیه، ارزشهای دینی در میدان تجربه ناهشیار یادگیری غیرارادی ایشان قرار گرفته، با مقاومت کمتری بر حافظه آنها بار می شود. در بررسی حاضر، محتوای کتب درسی پایه تحصیلی نهم(سال تحصیلی (1395-96، بر اساس مضامین قرآنی-دینی، جهت ارزیابی میزان توجه مولفان این کتب درسی به این نوع یادگیری تحلیل شده است. برحسب این تحلیل، مجموع اشارات به مضامین دینی در کل کتابها، 623 مورد بدست آمد که در مقایسه با همین نوع تحلیل در کتب پایه تحصیلی اول متوسطه عمومی سال تحصیلی1387-88، 62 واحد کاهش داشته است. براساس این تحلیل، کتابهای آمادگی دفاعی( با (296، فارسی(با (98، زبان انگلیسی( با 42 )، مهارتهای نوشتاری(با (37، کتاب کار زبان انگلیسی(با (32 فرهنگ هنر(با (31 به ترتیب بیشترین کتاب های ریاضیات(با (14، کار فناوری(با (17، علوم تجربی(با (19، جغرافیا(با (19 تاریخ(با (22 کمترین اشاره به مضامین دینی را داشتند. مجموع کل اشارات اگرچه نمیتواند موید توجه آگاهانه مولفان این کتب درسی به قلمرو یادگیری غیرارادی باشد اما ناخواسته گامی است به سوی بهرهگیری از این شکل یادگیری، تدارک فرصتهای بیشتری جهت تمرین دستورزی آموزه های دینی در دانش آموزان.

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوا ، مضامین مفاهیم دینی یادگیری غیرارادی تربیت دینی کتب درسی پایه تحصیلی نهم متوسطه اول