موسی جاودان - عضو هیات علمی گروه مشاوره و روانشناسی و هسته پژوهشی علوم تربیتی و رفتاری دانشگاه هرمزگان

امروز بیش از هر زمان دیگری جامعه ما نیاز به پرورش افراد خلاق، کارآفرین و نوآور دارد. تقویت روحیه کارآفرینی در دانش آموزان نیازمند یک نظام آموزشی فعال، سرزنده، پویا، مترقی و شکوفاگر می-باشد. کارآفرینان یک جامعه می توانند از طریق پرورش اندیشه و ایده های برخواسته از نیازهای واقعی جامعه ضمن رشد شایستگی های شخصی و بروز خودشکوفایی به ارزش آفرینی اجتماعی نیز بپردازند. برای محقق شدن این امر در یک جامعه افراد باید از توانایی های خود، آگاهی پیدا کنند تا زمینه ظهور و بروز استعدادها و توانایی-های آنان فراهم شود و بدین وسیله بتوانند به طور موثر و مولد برای جامعه ارزشمند و مفید واقع شوند. هدف این پژوهش طراحی و تدوین پرسشنامه روحیه کارآفرینی دانش آموزان نوجوان و تبیین آن به عنوان عاملی برای خودشکوفایی و رشد شایستگی های شخصی آنان بود. بررسی و مطالعه مبانی نظری و تحقیقات پیشین مرتبط با کارآفرینی نشان دهنده این موضوع بود که محیط غنی، اعتماد به نفس، تاکید بر ویژگی های شخصیتی مثبت، سخت کوشی، انگیزه پیشرفت، داشتن تفکر انتقادی، سبک تربیتی مسولانه، سبک زندگی، خلاقیت، شوق آموختن و کشف کردن، مطالعه عمیق و معنادار، توانایی تمرکز، احساس شایستگی، خوشبینی، مثبت اندیشی، واکنش در موقعیت های چالش برانگیز، شرایط ترغیب کننده محیطی، فرهنگی، خانوادگی و اجتماعی، تاثیر فرهنگ و فضای موجود در جامعه و ارزش های حاکم بر آن از عوامل موثر در تقویت روحیه کارآفرینی می باشند. به منظور سنجش روحیه کارآفرینی دانش آموزان نوجوان، بر اساس مبانی نظری و تحقیقات پیشین مجموعه-ای از جملات و عبارات مرتبط با روحیه کارآفرینی تهیه و یک آزمون مقدماتی با 84 ماده بر روی 293 نفر از دانش آموزان دوره اول و دوم متوسطه دختر و پسر شهر بندرعباس در نیم سال دوم تحصیلی 97-96 اجرا شد. پس از انجام یک تحلیل عامل اکتشافی و حذف ماده های غیر معنی-دار 52 ماده باقی ماند. مقیاس 52 ماده ای اخیر بر روی 341 نفر از دانش آموزان نوجوان مجدد اجرا شد و یک تحلیل عامل تاییدی انجام گرفت که در تحلیل نهایی 41 ماده باقیماندند که این پرسشنامه به عنوان پرسشنامه نهایی قلمداد شد. جهت تعیین پایایی این پرسشنامه از روش های آلفای کرونباخ و تنصیف گاتمن و اسپیرمن برون استفاده شد که به ترتیب 89/0، 89/0 و 87/0 به دست آمد. برای تعیین روایی از روایی سازه بر اساس نظریه هافستد و همچنین نظر متخصصان و اهل فن استفاده شد. با انجام شاخص های هنجاری، نتایج نشان داد که پرسشنامه روحیه کارآفرینی دانش آموزان از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است. این پرسشنامه 41 ماده دارد و گزینه های آن به صورت طیف لیکرتی از 0 تا 4 نمره گذاری می شوند. در این پرسشنامه یک نمره کلی به دست می آید که دامنه آن از 0 تا 164 می باشد. نمره بالا نشان دهنده روحیه کارآفرینی بالا و نمره پایین نشان دهنده روحیه کارآفرینی پایین می باشد.

کارآفرینی، خودشکوفایی، شایستگی شخصی و محیط غنی