حسین همت آبادی - دانشجوی مهندسی عمران، دانشکده شهید چمران کرمان، دانشگاه فنی و حرفه ای
مسعود لک زاده - مدرس دانشکده شهید چمران کرمان، دانشگاه فنی و حرفه ای
امیررضا طغرلی پور - مدرس دانشکده شهید چمران کرمان، دانشگاه فنی و حرفه ای

رسوبات و فرآیند رسوب گذاری همواره باعث بروز مشکلاتی همچون کاهش ظرفیت سدها و مخازن، اختلال در کنترل سیلاب ها، بروز خرابی در پره توربین ها و کاهش ظرفیت انتقال کانال ها و تونل ها می شود. ازاین رو و با توجه به اینکه سالانه بخشی از ظرفیت سدهای بزرگ بدین ترتیب از بین می رود، در کشورهای خشک و نیمه خشکی همچون ایران که با مشکل کم آبی دست وپنجه نرم می کنند، این موضوع و رفع بسیار حایز اهمیت است. بدین منظور روش هایی برای مقابله با رسوب زایی وجود دارد که ازجمله آن ها می توان به تله اندازی رسوبات در بالادست، حفظ و توسعه تالاب ها، کاشت گیاهان و درختان در حوزه آبخیز سدها، ساخت مخازن خارج از مسیر اصلی، انتقال رسوبات از طریق دریچه تخلیه، احداث لوله و تونل کنارگذر و روش های رسوب شویی اشاره کرد. قابل ذکر است هرکدام از روش های فوق باید با توجه به موقعیت مکانی، زمانی و اقتصادی هر منطقه اتخاذ و عملیاتی شود چرا که در برخی موارد انجام عملیات رسوب زدایی می تواند بسیار پرهزینه و غیراقتصادی باشد. در این تحقیق علاوه بر تشریح روش های فوق، بر عملیات انجام شده برای رسوب زدایی تعدادی از سدهای ایران نیز اشاره شده است.

سد، رسوب، رسوب زدایی، کانال، دریچه تخلیه، سطح آب، لایروبی.