طراحی شهری در راسته های تجاری پیاده بر مبنای الگوهای رفتاری در توالی مکث و حرکت، مطالعه موردی: بازار تهران، محور پانزده خرداد

نیاز مردم به مکان هایی جهت تعاملات اجتماعی همراه با مکث و حرکت و همچنین رفع نیازهای روانی به یکی از ملزومات زندگی شهری تبدیل شده است. فضاهای عمومی که راسته های تجاری شهر نیز جزیی از ان هستند دارای نقش اساسی از بعد عملکردی و کالبدی در توسعه و برنامه ریزی شهری در رفع نیازهای انسانی دارند. بسیاری از نظریه پردازان شهری ان را به عنوان یکی از اجزای اصلی یک سیستم شهری مناسب می دانند، زیرا در کنار نقش کارکردی خود با تعاملات قوی اجتماعی باعث افزایش حس اجتماع می شود اگرچه امروزه با غفلت از آنها در فرایند برنامه ریزی، در حال از دست دادن اهمیت خود هستند و دسترسی و استفاده از این فضاها کاهش یافته است. به منظور پویایی بیشتر این فضا در جهت الگوهای رفتاری در توالی مکث و حرکت باید به رفتارهای شکل دهنده این فضاها توجه کرد و آنها را مورد بررسی قرار داد. در این پژوهش بازار تهران، محور 15 خرداد به عنوان نمونه مطالعاتی انتخاب شده است این محور به عنوان یکی از نشانه های شناخته شده شهر است که با وجود عملکرد فراشهری در ان، انسان ها با فرهنگ ها و عقاید و گروه های سنی متنوع و مختلف در آن حضور می یابند، بنابراین در درک نقش رفتار و یافتن معیارهای مهم و تاثیرگذار بر کیفیت محیطی راسته های تجاری بسیار مفید است. در این پژوهش پس از جمع اوری مبانی نظری و شناخت مولفه های کیفیت محیطی راسته های تجاری، به تحلیل جز، به جز، فضا در راستای اهداف پایان نامه پرداخته شد. هدف شناسایی محرک ها و تقویت کننده های رفتاری در قالب نیازها و قابلیت های محیطی و تعیین اصول طراحانه با نگرش رفتاری بود. علاوه بر تحلیل کیفی به تحلیل کمی شاخص ها با استفاده از پرسشنامه و از طریق ابزار SPSS پرداخته شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد نحوه و میزان تاثیر شاخص های کیفیت محیط بر نحوه ی وقوع فعالیت ها که همان رفتارها یا به عبارت صحیح تر الگوهای رفتاری در توالی مکث و حرکت باشند یکسان نیست. همچنین نتیجه ی تحلیل ها، تاثیر مستقیم رفتار بر کیفیت محیطی بر رفتار را نشان داد به گونه ای که نیازها، نتیجه ی تاثیر رفتار بر فضا و محیط است و قابلیت محیط زمینه ساز انجام رفتارهاست.

کلیدواژه ها:

نیازهای روانی ، بعد عملکردی و کالبدی ، عملکرد فرا شهری ، تحلیل کمی و تحلیل کیفی