میثم شادپور - دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم (ع)
یارعلی کردفیروزجایی - دانشیار دانشگاه باقر العلوم ۷

معاد به عنوان یکى از اصول و آموزه های دینى همواره دغدغه متفکران بوده است. ابنسینا به عنوان فیلسوف مسلمان، معاد جسمانى را منقول و مقبول دینى مى داند، ولى آنچهدر تحلیل های فلسفى برای او مساله است، امکان یا امتناع معاد جسمانى است. آرای ابنسینا در این زمینه، دست کم در ظاهر متناقض به نظر مى رسد. این نوشتار بر آن است تانشان دهد نظر نهایى ابن سینا این است که معاد جسمانى به لحاظ عقلى محال است، ولىچون ادیان به هدایت عموم انسا نها به سعادت و معاد روحانى موظف اند و عمومانسان ها از درک حقیقت معاد روحانى عاجزند، در نتیجه پیامبران به اذن الهى معادروحانى را به زبان تمثیلى و به صورت معاد جسمانى توصیف کرده اند. البته تمثیل ىبودنزبان دین بدین معنا نیست که خالى از حقیقت است، بلکه زبان تمثیلى دین برخوردار ازحیثیت رمزی است که اهل حکمت از آن باخبر مى گردند.

ابن سینا، معاد، معاد جسمانى، معاد روحانى، زبان دین، تمثیل