سیدحسین شرف الدین - دانشیار گروه جامعه شناسی موسسه آموزشی- پژوهشی امام خمینی (ره)
نعمت اله کرم اللهی - دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم (ع)
علی وحیدی فردوسی - دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم (ع)

این پژوهش بر آن است تا با تبیین یک دستگاه نقد دینی به منظور تحلیل آثار نمایشی اقتباسی، از منظری انتقادی و با روش تحلیل مضمون، نحوه نمایش پیامبران در سریال یوسف پیامبر را تحلیل کند. برای دستیابی به این هدف، از چارچوب مفهومی روایت شناسی و از مباحث مطرح شده در حوزه شخصیت پردازی استفاده شده است. با بهره گیری از قرآن به عنوان یک متن مرجع دینی، الگوی مفهومی اسوه پردازی یعقوب نبی(ع) و یوسف نبی(ع) که مشتمل بر نحوه روایت آنها در قرآن است تبیین و بر مبنای الگوی مفهومی تولید شده، نحوه شخصیت پردازی یوسف و یعقوب در سریال یوسف پیامبر، به عنوان یکی از آثار دراماتیک اقتباسی پربیننده تحلیل شده است. درخصوص شخصیت پردازی یعقوب سریال می توانیم بگوییم که نحوه پرداختن به مضامین صبر و توکل به عنوان مضامین محوری در اسوه پردازی یعقوب در روایت قرآنی، در سریال به درستی انجام نشده و به این دلیل، یعقوب سریال را نمی توانیم در نهایت اسوه صبر و توکل بدانیم. همچنین مضمون تقوا که یکی از مضامین اصلی در الگوی اسوه پردازی یوسف در قرآن است، در یوسف سریال به درستی نمایش داده نشده است. اما نحوه پرداختن به مضمون صبر در یوسف سریال، همسو با این مضمون در روایت قرآنی یوسف (ع) است و این، یکی از نقاط قوت در شخصیت پردازی یوسف سریال به شمار می رود.

اسوه پردازی دینی، شخصیت پردازی، سریال یوسف پیامبر، صبر یعقوب، تقوای یوسف