عبدالعلی توجهی - استادیار گروه حقوق جزایی و جرم شناسی دانشگاه شاهد
امیر اعتمادی - دانشجوی دکتری حقوق جزایی و جرم شناسی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

جنایات خطایی آن دسته از جنایات می باشند که هر یک از افراد جامعه ممکن است باآن ها مواجه گردند. به همین خاطر، از دیرباز، به هنگام وقوع جنایت خطایی از سوییکی از اعضای جامعه، سایرین به یاری او می شتافتند؛ ازجمله شیوه های کمک رسانیافراد به یکدیگر، نهادهای عاقله و ضامن جریره بوده اند که به جای مرتکب خطاکار،خون بها یا دیه ناشی از فعل او را می پرداختند. نهادهای یادشده که در فقه امامیه نیزموردپذیرش قرار گرفته اند، حسب مورد به قانون مجازات اسلامی 1370 و قانونمجازات اسلامی 1392، راه یافته، و در موارد معینی، پرداخت دیه را عهده دار هستند.بااین حال، در عمل کمتر موردی پیش می آید که دیه ناشی از جنایت خطایی راپرداخت کنند؛ عاقله عذر عدم توانایی مالی را مطرح می کند و عقد ضمان جریره نیزمنعقد نمی شود تا خسارت زدایی کند. با توجه به این موارد، به نظر می رسد نهادهاییادشده، کارایی زمان خود را از دست داده اند و می توان در کنار آن ها از تاسیسی نو با عنوان بیمه جنایات خطای محض استفاده کرد.

جنایت خطایی، دیه، عاقله، ضامن جریره، بیمه جنایات خطای محض