سعید محسنی - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
سیدمحمدمهدی قبولی درافشان - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد

مالکیت ادبی و هنری حقی است که آفریننده اثر بر تراوشات ذهنی و فکری خویشدارد. در نظام حقوقی فرانسه از آثار اصیل ادبی و هنری به صرف خلق اثر و تجلیخارجی آن، حمایت می گردد و نه تنها شکل تبلور اثر بی اهمیت است، بلکههیچ گونه تشریفاتی نیز برای حمایت از اثر لازم نیست. در مواردی نیز که از ثبت وتودیع نسخه یا نسخی از اثر سخن به میان آمده، برای آن نقش اثباتی در نظر گرفتهشده است. این در حالی است که در نظام حقوقی ایران علاوه بر خلق و تجلیخارجی اثر ادبی و هنری، حمایت از اثر بسته به مورد، منوط به تشریفاتی هم چونانتشار برای نخستین بار در ایران و درج علایم مخصوص می باشد. درخصوصنرم افزارهای رایانه ای نیز حمایت قضایی از اثر منوط به اخذ تاییدیه فنی گردیدهاست. توجه به مبانی فقهی مسیله به ویژه بنای عقلا و عموم ادله ای که دلالت برلزوم احترام و حمایت از اموال و مالکیت ها می نماید و نیز توجه به برخی آثارنامطلوب وابسته نمودن حمایت از آثار ادبی و هنری به رعایت تشریفات، حمایتبدون تشریفات از آثار مزبور را ایجاب می نماید. البته شناسایی نقش اثباتی برایتشریفات مزبور می تواند مفید باشد.

مالکیت ادبی و هنری، تشریفات، ثبت، تودیع، آثار ادبی و هنری