حسن ملوندی - گروه محیط زیست، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
نسرین حسن زاده - گروه محیط زیست، دانشکده محیط زیست و منابع طبیعی، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

زمینه و هدف: آلودگی فلزات سنگین به راحتی در اکوسیستم های آبی تجمع یافته و منجر به افزایش غلظت ها در زنجیره غذایی می شوند، به طوری که تهدیدی جدی برای سلامت انسان، موجودات وابسته به آب و آکوسیستم های آبی هستند. هدف از مطالعه حاضر تعیین غلظت فلزات سنگین در رسوبات سطحی رودخانه چشمه کیله، ارزیابی خطرات زیست محیطی و بوم شناسی و تعیین درجه آلودگی عناصر مورد مطالعه بود. روش بررسی: در این مطالعه 25 نمونه از رسوبات سطحی رودخانه چشمه کیله جمع آوری شد. محتوای فلزات سنگین نمونه ها با استفاده از اسپتروسکوپی تشری نوری پلاسمای جفت شده القایی سنجش شد. با توجه به محتوای فلزات سنگین نمونه های رسوب، شاخص های خطر زیست محیطی و اکولوژیکی محاسبه شدند. همچنین آلودگی رودخانه با مقایسه مقادیر عناصر مورد مطالعه با مقادیر رهنمودهای کیفیت رسوب ارزیابی شد. یافته ها: میانگین غلظت های کروم، منگنز، آهن، کبالت، نیکل، روی و آرسنیک به ترتیب 41/27، 356/35، 16756/32، 9/17، 11/87، 41/24 و 24/60μg/g بودند. بر مبنای مقادیر شاخص های CF و (I(geo همه عناصر به استثنای آرسنیک درجه آلودگی اندک داشتند. همچنین شاخص های (E(i)(r و RI نشان دهنده کمترین ریسک بوم شناسی بودند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که رسوبات سطحی رودخانه چشمه کیله در استان مازندران از نظر آرسنیک تا حدودی آلوده بود. با این حال، رسوبات این رودخانه از نقطه نظر محتوای فلزات کروم، منگنز، آهن، کبالت، نیکل و روی خوشبختانه کیفیت مناسبی داشت.

فلزات سنگین، رودخانه چشمه کیله، رسوب، ریسک زیست محیطی، ریسک بوم شناسی