واسازی نشانه ها و تحلیل عواطف فردوسی در داستان جنگ کی کاووس در مازندران

پژوهش در نشانه ها و تحلیل داستان های شاهنامه می تواند در شناخت علمی این اثر و راه یافتن به اندیشه های متن و عواطف خالق آن راهگشا و موثر باشد. عناصر شعری- عاطفه، زبان، تخیل، آهنگ و سبک و اسلوب بیان- به شاعر یاری می رسانند تا بتواند تدثیر کلام خود را تا حد بیان تجربه های ذهنی افزایش دهد و امکان انتقال عواطف خود را به دیگران از طریق زبان فراهم آورد. در این جستار، به بررسی عناصر شعری با تکیه بر نشانه ها، در داستان کی کاووس و جنگ مازندران پرداخته ایم تا از این رهگذر به گستره اهی فکری و احساس فردوسی برسیم. اما چون فردوسی سخن منثور منابعی چون شاهنامه ابومنصوری را به نظم کشیده، بیشتر اندیشه ها و عواطف حماسه سازان نخستین را، بسان کرده است و برای انتقال مفاهیم و اندیشه های شخصی، مجالی نداشته است. البته بیان پندها و تالمات روحی در پایان داستان ها اندک فرصتی برای فردوسی فراهم آورده است تا به بیان عواطف و احساسات خودش بپردازد ولی بیشتر در فحوا، زمینه و بافت کلام، خواسته هایش را گنجانده است؛ یافتن این اندیشه ها نیازمند واسازی از طریق نشانه ها است. این پژوهش، با مطالعه کتابخانه ای و از راه توصیف و تحلیل نشانه ها و عناصر سعری داستان رزم مازندران شاهنامه، نشان می دهد که امانتداری فردوسی به منبع و متن حماسی متثور، اجازه نمی داده که سخن و خواسته خویش از این داستان را که همانا تنفر از ظلم و بیداد است، به صراحت بگوید و شاعر هم نمی خواسته است به طور مستقیم (از زبان راوی)، حمله ایرانیان را در داستان مورد نکوهش قرار دهد (هرچند که قهرمانان آنرا نادرست می دانند)، اما نشانه ها و عناصر شعری در خدمت بیان این اندیشه و عاطفه شاعر قرار گرفته اند، و او عاطفه و احساس فردی خود را، اگرچه علیه اردوی نیکی باشد، در فحوای کلام گنجانیده است.

کلیدواژه ها:

واسازی ، نشانه ها ، شاهنامه ، کاووس و جنگ مازندران ، عاطفه فردوسی