مرضیه آب یاری - دانشجوی دکتری رشته حکمت متعالیه دانشگاه فردوسی مشهد
علی اکبر نصیری - استادیار فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان

یکی از مهم ترین استنادات قرآنی در فطری بودن معارف دینی، آیه 172 اعراف الست بربکم قالوا بلی است که می توان آن را احتجاجی در برابر معاندین و منکرین دین دانست. آرای گوناگونی از متقدمین و متاخرین در مورد این ایه مطرح شده است؛ برخی آیه را در حد تمثیل دانسته اند و بعضی دیگر متعقدند که آیه درصدد بیان واقیعت خارجی است. ضرورت بحث از این موضوع، زمانی نمایان می شود که اختلاف نظرات متعدد و به ظاهر متناقض در این زمینه، موجب تشویش اذهان عرف و به ویژه علاقه مندان به این بحث می شود. مقاله حاضر پس از بررسی نظرات دیدگاه های شهید مطهری و استاد جوادی آملی پیرامون عالم ذر، بیان می دارد که وجه تشابه این دو بزگوار در عنایت به دیدگاه علامه طباطبایی است با این تفاوت که شهید مظهیر ظاهرا این نظریه را پذیرفته اند ولی استاد جوادی آن را نقد نموده اند، به نظر می رسد نوآوری نوشتار حاضر این است که می توان دیدگاه ملکوت علامه طباطبایی را با نظریه ی فطرت استاد جوادی آملی جمع نمود.

آیه میثاق، عالم ملکوت، فطرت، مطهری، جوادی آملی