منظومه فرهنگی، کاربرد استعاره منظومه شمسی برای ساماندهی سازمان های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

نگاهی به عملکرد و نقش سازمان ها و نهادهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، چند ویژگی مشترک و کلان را درباره مجموعه آنها نشان می دهد: تعداد زیاد این سازمان ها؛ نبود تمایزهای ماموریتی میان آنها، تداخل و موازی کاری در فعالیت ها، کمبود هماهنگی کلی (دو و چند سویه) در سیاست گذاری و اجرا؛ و نبود یک ستاد فرماندهی مرکزی قدرتمند و مرثر. این عوامل موجب شده تا در چرخه سیاست گذاری فرهنگی کشور، سازمان های مختلفی از تدیون سیاست تا اجرا و نظارت بر آن را عهده دار شوند و چنین وضعیتی با بروز تداخل های ماموریتی، نتایج ناخواسته ای را در پی آورده که از جمله مهم ترین آنها بروز ناهماهنگی در عملکرد سازمان های فرهنگی، توسعه افقی و غیرهدفمند این سازمان ها، و مصرف رو به رشد بودجه است که نهایتا اثربخشی نه چندان مطلوب بدنه فرهنگی نظام یعنی سازمان ها و نهادهای فرهنگی کشور را به دنبال داشته است. استعاره ها دیر زمانی است که در حوزه های مختلف علوم انسانی از جمله در دانش سازمان و مدیریت برای تبیین وضعیت و درک شناخت پدیده ها به کار می روند. این مقاله بر آن است که با استفاده از استعاره منظومه بر پایه کارکرد منظومه شمسی، وضعیت مطلوب و آرمانی مجموعه سازمان ها و نهادهای فرهنگی کشور را در قالب یک منظومه فرهنگی تبیین نماید. پرسش اصلی مقاله آ است که ایا مشکل اصلی کشور در حوزه فرهنگ، نبود یک نظام جامع مدیریت فرهنگی برای هدایت مجموعه سازمان های فرهنگی کشور است ، در پاسخ، نخست با استناد به پژوهش های کاربردی متعددی که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام یافته به تبیین این مشکل و راه حل های مرتبط با آن می پردازد و سپس با معرفی چند ویژگی برگزیده از منظومه شمسی، استعاره منظومه را در قالب منظومه فرهنگی برای تبیین ویژگی های نظام فرهنگی مطلوب در ساماندهی سازمان های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به کار می گیرد.

کلیدواژه ها:

سازمان های فرهنگی ، سازماندهی ، هماهنگی ، استعاره ، منظومه شمسی ، منظومه فرهنگی