حسین باغگلی - استادیار پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد
بختیار شعبانی ورکی - استاد گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه فردوسی مشهد
علیرضا نهاوندی - سطح چهار حوزه و عضو دفتر تبلیغات اسلامی مشهد
ابوالفضل غفاری - استادیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه فردوسی مشهد

رویکردهای تربیت معنوی را می توان از دو منظر دینی و فارغ از دین مورد توجه قرار داد. هدف مقاله حاضر بررسی و نقد رویکردهای تربیت معنوی در اردوگاه معنویت باوران فارغ از دین است. بنابراین نخست سه رویکرد تربیت معنوی نوپدید؛ تحویل دین به اخلاق، انتگرال و تک بعدی نگر؛ مورد بررسی قرار گرفت و سپس اهداف و پیش فرض های تربیت معنوی در این رویکردها مورد تحلیل قرار گرفت و بالاخره ضمن نقد رویکردهای مورد نظر، از دو زاویه ساختاری (عدم تضمین ثبات، محدودنگری، تلاش برای رسمیت یافتن در عین مخالفت با آن و عدم انطباق با واقعیت های وجودی انسان) و روشی (مبتنی بر روش های استفاده شده در هر یک از سه رویکرد) نشان داده شد که معنویت های نوپدید، به رغم اثرگذاری های مقطعی و موضعی، به دلیل عدم برخورداری از ساختار متناسب با شرایط وجودی انسان و همچنین ضعف در روش های پیشنهادی برای تحقق اهداف خود، در دراز مدت با دشواری مواجه هستند.

تحویل دین به اخلاق ،انتگرال ،تک بعدی نگر ،معنویت فارغ از دین،رویکرد ،نقد ساختاری ،نقد روشی ،معنویت نوپدید