نقد و بررسی روند تکامل شخصیت قهرمان در هفت خان رستم و اسفندیار براساس نظریه یونگ

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: دوفصلنامه زبان و ادبیات فارسی، دوره: 22، شماره: 77
  • کد COI اختصاصی: JR_JPLL-22-77_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 590
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

خسرو قلیزاده

استادیار دانشگاه پیام نور ارومیه

سحر نوبخت فرد

پژوهشگر آزاد رشته روانشناسی عمومی

چکیده

نظریه تکامل شخصیت یونگ با همه اهمیتش، در مقایسه با ادبیات فارسی بسیار نوپاست. با این حال، از زمان ارایه به منزله معیار جدید نقد روان شناختی در حوزه ادبیات رونق بسیاری یافت. از طرف دیگر، یکی از مهم ترین مضامین ادبیات حماسی فارسی داستان هفت خان رستم و همچنین اسفندیار است که با وجود شهرت و اهمیتشان تاکنون از منظر روان شناسی یونگ هدف نقد قرار نگرفته اند. هدف پژوهش حاضر اعتبارسنجی نظریه مزبور در نقد روانشناختی این دو هفت خان به مثابه دو روایت گرانسنگ ادب فارسی است. از این منظر، مقاله پیش رو تلاش می کند تا با توسل به نظریه تکامل شخصیت یونگ بر اهمیت ارتباط موجود میان مضمون هفت خان و مکتب روان شناسی یونگ تاکید ورزد. این پژوهش به بررسی و تحلیل هریک از ارکان تشکیل دهنده نظریه یونگ، یعنی کهن الگوهای سایه، آنیما، آنیموس، پرسونا و.. در هفت خان رستم پرداخته و سپس کیفیت وقوع آنها را در هفت خان اسفندیار مدنظر قرار می دهد. برای رسیدن به نتیجه بهتر مفاهیم کلیدی هفت خان از دیدگاه روان شناسی یونگ رمزگشایی شده است. نتیجه تحقیق مشخص کرد که تمام ارکان نظریه یونگ به وضوح، ترتیب و در برخی موارد به صورت مکرر در هفت خان رستم دیده می شوند. برخلاف هفت خان رستم، این الگو در هفت خان اسفندیار از نظم مشخصی برخوردار نیست و در پاره ای موارد به صورت تلویحی به آن نگریسته شده است. نیز می توان به فقدان کهن الگوی آنیموس در طرحواره هفت خان اسفندیار اشاره کرد

کلیدواژه ها

ادبیات حماسی، رستم، هفت خان، یونگ، کهن الگو، نماد

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.