سید عبدالامیر نبوی - پژوهشگر ارشد مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه

نظریه پردازی های فراوانی برای توصیف و تبیین این پدیده صورت گرفت. موج بعدی مطالعات در این زمینه، از اوایل دهه 1990 م. و در پی دگرگونی هایی که جریان های اسلامگرا تجربه کردند، آغاز شد. هدف تحلیل گران مسایل اسلامگرایی آن بود که چگونگی و چرایی گسترش و سپس، دگرگونی این پدیده را به ویژه در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا درک کنند. مقاله حاضر تلاش می کند که با شناسایی این نظریات و ویژگی های هریک، آنها را براساس نوع رویکردشان در بررسی پدیده اسلامگرایی تقسیم بندی کند. براین اساس چهار عنوان رویکرد اندیشه ای رویکرد تاریخی و جامعه شناختی رویکرد منطقه ای بین المللی و رویکرد ترکیبی پیشنهاد شده است و سپس نوشته ها و دیدگاه های صاحب نظران این حوزه در زیر سه عنوان نخست جای گرفته اند. این مقاله گرچه حالت توصیفی دارد، می تواند مبنایی برای شناخت و تمایز نظریات موجود از یکدیگر و رابطه احتمالی آنها با یکدیگر باشد.

اسلام سیاسی، جنبش های اسلام گرا، منطقه خاورمیانه، نظریه