مسعود صادقی - استادیار دانشگاه تهران
فاطمه قلخانباز - کارشناسیارشد فلسفه دین، دانشگاه تهران

در پژوهش های اخیر در باب تحلیل فلسفی تجربه دینی و نسبت باورها و تجربه ها، نینیان اسمارت را در کنار کسانی چون کتس و هیک قرار می دهند، که به ساخت گراییحداکثری و تقدم مطلق باورها بر تجارب دینی قایل اند. در حالی که اسمارت از یک سو، با طرح نظریه دوقطبی تجربه دینی بر اساس تمایز میان دو طرح یا بافت آموزه ای کلی،یعنی بافت خداباور و بافت غیرخداباور؛ و از سوی دیگر، قول به درجات متفاوت تفسیر در تجارب دینی ذیل این دو بافت کلی، نوعی ساخت گرایی حداقلی ترسیممی کند و در حد فاصل ذات گرایی و ساخت گرایی حداکثری قرار می گیرد. او معتقد است زمینه دینی فرهنگی بر تجربه تاثیر می گذارد اما به فردیت تجارب در سنندینی مختلف منجر نمی شود؛ بلکه بر اساس دو طرح آموزهای کاملا متفاوت، دو نوع تجربه متمایز وجود دارد. بخش دیگری از تاثیر زمینه بر تجربه نیز مربوط به تفاسیربعد از تجربه است

تجربه، تفسیر، ذات گرایی، ساخت گرایی، نینیان اسمارت