بیژن پوردهقان - کارشناس ارشد حقوق ثبت اسناد و املاک

غصب به معنای خاص عبارتست از استیلا بر حق غیر به نحو عدوان و در معنای عام، شامل موردی است که متصرف در ابتدا،دارای اذن از طرف مالک بوده است ولی ادامه تصرف او، بدون رضایت مالک بوده است و یا منکر مال شده و یا امینی که درنگاهداری مال، مرتکب تعدی و تفریط شده است . یا کسی در اثر بیع فاسد، مالی را در تصرف گیرد. در اینکه غاصب مال،ضامن عین آن است و در صورت تلف یا نقص مال در برابر مالک مسوول است در منابع فقهی و حقوق مدنی ایران، تردیدیوجود ندارد. لیکن در مورد ضمان غاصب نسبت به منافع مال مغصوب، در منابع فقهی اختلاف نظر وجود دارد. برخی، غاصبرا ضامن منافع مال مغصوب نمی دانند، اعم از این که این منافع، متصل یا منفصل باشد. برخی دیگر، غاصب را ضامن منافعمنفصل می دانند؛ نه متصل. بعضی از فقها نیز غاصب را ضامن منافع منفصل یا متصل مالی می دانند. در مورد مبنای ضمانغاصب نسبت به منافع نیز، بین فقهایی که غاصب را ضمان می دانند، اختلاف عقیده وجود دارد و در این مقاله، ضمان غاصبنسبت به منافع مال مغصوب در حقوق مدنی ایران و مبنای این ضمان، بررسی می شود خواهیم دید که غاصب براساس قواعدضمان ید و اتلاف، ضامن منافع متصل و منفصل مال می باشد.

مسیولیت مدنی، غصب، مال، منفعت، ضمان