تمثیل ها، نمادها، و اشارات وحدت وجود در غزلیات میرزا عبدالقادر بیدل

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 302

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

OSPL02_124

تاریخ نمایه سازی: 18 اسفند 1397

چکیده مقاله:

اندیشه وحدت وجود از مهمترین آموزه های عرفانی است که در آثار شاعران به اشکال گوناگون به آن پرداخته شده است. همانطور که عرفا و فلاسفه همواره با هدف تقریب به ذهن این مساله پیچیده را در لباس تمثیل بیان کرده اند، شعرا نیز برای بیان این اندیشه از تمثیل ها، نمادها و اشاراتی ظریف استفاده کرده اند. لذا درک درست و کامل این اشعار مستلزم شناخت نمادها، اشارات، و تمثیل های به کار رفته و آشنایی با معنای عرفانی پنهان در آنها است. در این مقاله که به روش اسنادی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته، تمثیل ها، نمادها و اشارات ناظر بر وحدت وجود در غزلیات میرزا عبدالقادر بیدل، شاعر نامدار قرن یازدهم بررسی شده است. بیدل که در نازک اندیشی و خیال پردازی و ابداع تمثیل های پیچیده زبانزد است، گاه با بهره گیری از همان نمادها و تمثیل های عرفا و گاه با نوآوری خاص خود در کلام و آفرینش تمثیل ها و اشاراتی بدیع، به بیان مفهوم وحدت وجود پرداخته است. در این جستار تمثیل ها، نمادها، و اشارات وحدت وجود مثل تمثیل آینه، تمثیل دریا و موج، نماد عنقا، نماد حباب و یا اشاراتی همچون اشاره به حدیث قدسی کنز مخفی و موارد دیگر معرفی شده اند و ضمن شرح و توضیح هر مضمون، برای هریک ابیاتی به عنوان شاهد مثال آورده شده است. نحوه به کارگیری و بیان این نمادها و تمثیل ها و اشارات در شعر نه تنها موید قدرت خیال بندی و مضمون پردازی بیدل هستند، بلکه عمق ادراک وی از اندیشه وحدت وجود را نیز نشان میدهند. این بررسی همچنین نشان میدهد که میرزا عبدالقادر بیدل بسیار به اندیشه وحدت وجود تمایل داشته و برای جا دادن این مفهوم در ذهن مخاطب از تمام پدیده ها و مقولات استفاده کرده است.

کلیدواژه ها:

وحدت وجود ، عبدالقادر بیدل ، تمثیل ها و نمادها و اشارات وحدت وجود ، غزلیات

نویسندگان

نسترن نکومنش فرد

دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی تهران