مریم قضاوی - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران، دانشگاه هنر اصفهان
حسین پورنادری - استادیار دانشگاه هنر اصفهان
محسن افشاری - استادیار دانشگاه هنر اصفهان

مناره ها در کنار مساجد و دیگر اماکن مذهبی و یا در مسیر راه ها بنا می شدند. در ایران مناره های آجری منفردی از دوره سلجوقی با ویژگی های سبکی این دوره هستند که به نسبت دوره های بعد از خود به تعداد قابل توجهی ساخته شده اند. قرارگیری مسجد با نمود بیرونی ساده و فاقد تزیینات در کنار مناره ای که تکنیک و هنر معماری دوره خود را به نمایش می گذارد، قرارگیری آن به عنوان نشان های در شهر و نشانه ای در مسیر راه ها برای رهگذران و کاروانیان نمودی از اهمیت مناره ها در این دوره است که لزوم بررسی آن در برهه ای از تاریخ معماری ایران را مهم می کند. بررسی موقعیت مناره ها در بستر تاریخی و جغرافیایی شهرها، آبادی ها و مسیر راه ها برای یافتن دلیل این تعداد مناره در دوره سلجوقی، محور اصلی این پژوهش است. در این پژوهش موقعیت مناره ها در کنار مساجد، در محدوده شهری و در منطقه بررسی می شود تا به روش تفسیری تاریخی، به یک روایت از ساخت مناره در این دوره دست یابد. توجه حکومت سلجوقی به امنیت راه ها و بهبود تجارت، منجر به ساخت مناره ها در مسیر راه ها شد. ساخت مناره ها همچون دیگر بناهای عام المنفعه مورد توجه حکومت و افراد سرشناس بود. مناره ها به عنوان نشانه برای مراکز محله ها در شهر و آبادانی ها در راه ها ساخته شدند. مساجد که از قرن اول هجری قمری دارای مناره شدند، در این دوره و در ناحیه مرکزی تحت حکومت سلجوقی با اصول معماری ایران بنا شدند.

معماری، مناره ، مسجد، دوره سلجوقی، منطقه، شهر