الیاس نورایی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دا نشگاه رازی کرمانشاه
مریم عمی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

هویت ملی ایرانی به معنای احساس تعلق و وفاداری به عناصر نمادهای مشترک در اجتماع ملی و در میان مرزهای تعریف شده سیاسی است. مهمترین عناصر و نمادهای ملی که سبب شناسایی و تمایز میشوند عبارتند از : (( سرزمین ، دین و آیین ، آداب و مناسک ، تاریخ ، زبان و ادبیات ، مردم و دولت )) (یوسفی ( 17 : 1380 به عقیدهی یوسفی در درون یک اجتماع ملی میزان تعلق و وفاداری اعضا به هر یک از عناصر و نمادهای مذکور و شدت احساس ، هویت ملی آنها را مشخص میسازد . هویت ایرانی حسی جمعی از سوی مردمان ایرانی متعلق به سرزمین های تاریخی ایران است . این حس هویت ، که هم ازنظر جغرافیایی وهم ازنظر تاریخی تعریف میشود از یک تجربه تاریخی و سنت فرهنگی مشترک بین مردمی که در ایران زیسته اند تکامل یافته و در اسطوره ها و افسانه ها ونیز تاریخ آنها مشترک است . سووشون یکی از رمان های برجسته ی معاصر و اثری کاملا ریالیستی است و در آن از فضای وهم آلود بعضی نوشته های بومی، اثری نیست. نویسنده در آن به طرح خرافه و بیان فولکلور نمی پردازد، بلکه واقعیتهای اجتماعی را با پرداخت هنری، منعکس میکند، به همین دلیل از منظر نشانه شناسی دارای اهمیت است. نگارنده در این مقاله نشانه های هویت ایرانی را در رمان سووشون بررسی کرده است. نشانه ها، نقشی بسیار مهم در تاثیرگذاری داستان سووشون بر مخاطب دارد و کارکردی موثر در ایجاد ارتباط میان اشخاص داستانی، افشای درون شخصیت ها، و گسترش طرح و عمل داستانی دارند. زنجیرهی نشانه های زبانی در این رمان با یکدیگر پیوند محکمی دارند. نتیجه ای که از این کار به دست آمد این است که در رمان سووشون، دانشور از طریق نشانه های هویت ایرانی، بازگشت به مفاهیم فرهنگی و سنتی و متحد شدن را بسان راهی می داند برای مقاومت در برابر تهاجم خارجی.

سووشون، سیمین دانشور، نشانه های ملی ، هویت ایرانی