علیرضا حیدرزادگان - دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، زاهدان

مفهوم جهانی شدن به مجموعه فرآیندهای پیچیده ای اطلاق می شود که به موجب آن دولت های ملی به نحوفزاینده ای به یکدیگر مرتبط و وابسته می شوند. این مفهوم از معنی واژه ی GLOBALIZATION رفته شده که گاهی به جهانی شدن و زمانی به جهانی سازی ترجمه شده است. فرآیند جهانی شدن از زمانهای قدیم و با مهاجرت های تجاری بین قاره های آفریقا و آسیا شروع شده است. بعضی از محققین جهانی شدن در گذشته را با جهانی شدن امروزی متفاوت می دانند. پایه ی جهانی شدن گذشته را مشارکت جویانه و جهان گرایی امروز را تسلط مآبانه می دانند. جهانی شدن در کشورهای اسلامی از دیر باز وجود داشته و جنبه ی مشارکت جویانه با کشورهای دیگر داشته است نمونه ای ازاین مشارکت را می توان در تجارت موسوم به راه ابریشم در شهر مکه نشان داد. کاروانهای تجاری از چین شروع و ازهندوستان و کشور یمن عبور کرده و پس از گذر از دریای هند و صحرای رب الخالی مکه رهسپار امپراطوری روم می شده است. تجارت مشارکت جویانه در بین کشورهای مختلف منجر به ترادیسی عمیق در کشورهای دنیا از جمله جهان اسلام شد. در قرن نوزده کشورهای اروپایی در فناوری رشد زیادی نموده و دستاوردهای علمی مهمی را کشف کردند. جهانی سازی نوع دوم از یک طرف و موج سوم جهانی در علم و فناوری که جنبه ی تسلط گرایانه به خودت گبرهف طور جدی دیدگاه سیاسی و ساختارهای اجتماعی کشورهارا واژگون ساخت. در این رابطه کشورهای مسلمان در سرتاسر جهان گیتی و دولت های آنان با چالش فراوانی در زمینه ی اقتصادی، سیاسی، فرهنگی-اجتماعی و فنی و تکنولوژیک مواجهه شدند. در این مقاله سعی شده است تا مفهوم جهانی سازی مورد بررسی قرار گرفته و چالشهای کشورهای اسلامی در چهار زمینه ی اقتصادی، سیاسی، فرهنگی- اجتماعی و علمی- فناوری مورد بررسی و مداقه قرار گیرد.

اسلام، جهانی شدن، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، فنآوری