علی رضا سعیدی - دانشجوی دکتری گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان
نجمه یزدانپناه - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان

امروزه حفظ منابع آب، یعنی حیاتی ترین ماده‎ای که بشر به آن نیاز دارد بطور فزاینده ای مورد توجه مجامع مختلف بین المللی قرار گرفته است. رشد روزافزون جمعیت و در نتیجه بهره برداری بیش از حد از منابع محدود آب از یک طرف و آلوده شدن آنها به سبب فعالیت های گوناگون زیستی، کشاورزی و صنعتی بشر از طرف دیگر همگی دست به دست همدیگر داده و زنگ خطر بحران آب را در سال های آینده به صدا در آورده است. تحقیق حاضر، به بررسی و مرور مطالعات انجام شده در زمینه استفاده از پساب تصفیه شده برای مصارف کشاورزی و اثرات آن بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک می پردازد. نتایج پژوهش های مختلف نشان می دهد که استفاده از پساب به واسطه وجود عناصر غذایی همراه با آب آبیاری باعث افزایش عملکرد محصول در شرایط متعارف می شود. هچنین غلظت عناصر سنگین موجود در پساب تصفیه شده بسیار کمتر از عناصر موجود در خاک و گیاه بوده است. مطالعات انجام شده نشان داد که تیمار های پساب نه تنها هیچ گونه مسیله ای از لحاظ شوری و قلیاییت در خاک ایجاد نمی کند بلکه باعث کاهش شوری و قلیاییت خاک های تحت آزمایش، می شود. به طور کلی پژوهش های انجام شده نشان داد که استفاده از پساب تصفیه شده بادو هدف افزایش بهره وری مصرف آب و کنترل و حفاظت محیط زیست از آلودگی، یکی از روش های رفع مشکل تامین آب و یکی از منابع بالقوه برای آبیاری در کشاورزی می باشد. در برنامه ریزی های مربوط به استفاده از پساب تصفیه شده نوع مصرف، میزان تصفیه پساب، کیفیت آب تولیده شده و روش توزیع و مصرف آن می باشد. بنابراین نیاز به برنامه ریزی دقیق و جامع و اعمال مدیریت صحیح است در غیر این صورت اثرات سوء زیست محیطی غیر قابل جبران را در طولانی مدت در بر خواهد داشت.

اثرات زیست محیطی، پساب، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، شوری، مناطق خشک و نیمه خشک، مدیریت آب