خدیجه نصیری - دانش آموخته کارشناسی ارشد آب و هوا شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
احداله فتاحی - دکترای تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
اسماعیل آدینه وند - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
منیژه یادگاری - دانشجوی دکتری ژیومورفولوژی، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

عوامل گوناگونی در موقعیت و نحوه استقرار سکونتگاه های روستایی نقش دارند که نه تنها کارکرد روستاها، بلکه وسعت و اندازه آنها را نیز تعیین می کنند. مهمترین این عوامل که به نحو بارزی موقعیت سکونتگاه های روستایی را تحت تاثیر قرار می دهند عبارتند از اشکال ناهمواری، آب و هوا و پوشش گیاهی، نحوه دسترسی به به منابع آب و خاک. به گونه ای که می توان گفت الگوی اسکان سکونتگاههای روستایی بیش از هر چیز انعکاسی از این ویژگی های محیطی است. هدف این پژوهش تحلیل و بررسی عوامل طبیعی(اقلیمی-ژیومورفولوژیکی) موثر بر استقرار و پراکندگی سکونتگاههای روستایی در استان لرستان است. به منظور دستیابی به اهداف این پژوهش، 8 عامل طبیعی، عوامل ژیومورفولوژیکی شامل رودخانه های اصلی،چشمه های کارستی، ارتفاع، شیب، گسل، عناصر اقلیمی شامل بارش، دما و رطوبت، به عنوان مهمترین عناصر موثر در مکانیابی سکونتگاههای روستایی استان لرستان، انتخاب گردید. سپس اقدام به پهنه بندی سکونتگاه های روستایی، با توجه به هر یک از این عناصر ، در محیط GIS گردید. در نهایت برای مشخص نمودن پهنه های بهینه استقرار سکونتگاه های روستایی از تکنیک تاپسیس استفاده گردید. نقشه نهایی بدست آمده موقعیت روستاها را در شرایط (نامطلوب، نسبتا نامطلوب، متوسط، نسبتا مطلوب و مطلوب) نشان می دهد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که 26.36 درصد از روستاها در پهنه نامطلوب،21.01 درصد در پهنه نسبتا نامطلوب،19.06 درصد در پهنه متوسط، 13.25 درصد در پهنه نسبتا مطلوب و 20.32درصد در پهنه مطلوب قرار دارند.

سکونتگاههای روستایی، مکانیابی، عناصر طبیعی، تاپسیس، GIS