جایگاه سدهای رسوبگیر در مدیریت حوزه های آبخیز و مبانی طراحی آنها

انجام اقدامات آبخیزداری بیولوژیک امکان تثبیت خاک و مهار فرسایش سطحی حوزه و به بیانی کاهش بار شسته را فراهم می کند، لیکن برای مقابله با پدیده فرسایش آبراهه ای و رودخانه ای و مدیریت وقوع جریان های گلی، زمین لغزه ها، فرسایش های خندقی و رسوبات واریزه ای که اغلب حاوی ترکیب دانه بندی درشت و منشاء باربستر و قطعات سنگ و لاشه سنگ نیز می باشند ، اعمال شیوه های خاص سازه ای کنترل رسوب و مهار سیلاب ها با استفاده از انواع بندها و سدهای رسوبگیر به عنوان بخشی از اقدامات پیشگیرانه جهت تحقق مدیریتیکپارچه حوزه های آبخیزالزام آور است. در این مقاله ضمن پرداختن به جایگاه سدهای رسوبگیر در مهار فرسایش و مدیریت رسوب و تسکین سیلاب ها به بعضی جنبه های مهم طراحی از دیدگاه هیدرولیکی و مکانیسم تله اندازی رسوب و کاربرد عملی آنها با نگرش به مطالعات موردی و جایگزینی الگوهای مناسب با سدهای باطله در کشور پرداخته شده است. بررسی ها موید آن است که برای افزایش راندمان تله اندازی و عملکرد مطلوب هیدرولیکی و تضمین پایداری سازه سد و تحقق معیارهای زیست محیطی و توازن مورفولوژیک علاوه بر مبانی نظری استفاده موثر از مدل های ریاضی و فیزیکی بهمراه تجارب میدانی ضروری است.

کلیدواژه ها:

سدهای رسوبگیر ، باربستر ، مبانی نظری ، مدیریت یکپارچه