سعید اسدی کوهنجانی - دانشکده مهندسی متالورژی و مواد ، دانشگاه تهران
حسن فرهنگی - شرکت تعمیرات نیروگاهی ایران
اسماعیل پورسعیدی - مدیر امور تحقیقات و آزمایشگاها

فولادهای کم آلیاژی حاوی عناصرآلیاژی Ni, Cr, Mo, V طیف وسیعی از خواص استحکامی و تافنس مورد نیاز برای کاربردهای نظامی، نیروگاهی، هوافضا و حفاری فراهم می سازن د .از این فولادها برای تولید محدوده وسیعی از قطعات فورج گرم شده از جمله روتور تور بینهای گازی استفاده می شو د . با توجه به حوادثی که در طی عمر بهره برداری طولانی مدت توربینهای گازی اتفاق می افتد،تحمل اضافه بارهای ناگهانی و لذا تافنس زیاد و حساسیت به شیارکم ازویژگی فولادهای روتورمی باشد .در این پژوهش حساسیت به شیار و دمای انتقال نرمی به تر دی فولاد روتور مورد استفاده در یکی از نیروگاههای کشور با استفاده از آزمایش کشش نمونه های مدور شیاردار وآزمایش ضربه شارپی در محدوده 90-40درجه سانتی گراد مورد بررسی قرار گرفته است . به منظور ارزیابی رابطه میان ساختار می کروسکوپی و خواص مکانیکی از آزمایشهای متنوع دیگری شامل متالوگرافی، سختی سنجی، آنالیز شیمیایی و مشاهدات شکست نگاری میکروسکوپ الکترونی SEM استفاده شده است . نتایج بدست آمده حاکی از حساسیت به شیار نسبتا زیاد و دمای انتقال نرمی به تردی بالا در حدود دمای اتاق این فولاد می باشد، بطوریکه در دمای اتاق بیش از ۵۰ درصد سطح شکست نمونه های ضربه شامل سطوح شکست رخ برگی یا کلیواژی می باشد . نتایج مذکور می تواند در تجزیه وتحلیل رفتار مکانیکی فولاد روتور در شرایط کاری مورد استفاده قرار گیرد.

فولاد های آلیاژی NiCrMoV دار- تافنس- حساسیت به شیار- دمای انتقال