علی نجفی بانه - ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند

یکی از مباحث مهم در خصوص ارث در تمامی نظام های حقوقی، مبحث مربوط به ارث زوجه می باشد که حقوق مدنی ایران نیاز به این موضوع اهتمام داشته و در مباحث مربوط به آن منطبق با فقه عمل نموده قانون مدنی ایران، در مواد 940 تا 949 احکام میراث زوجین را بیان کرده است. در این مواد شرایط، میزان و اموال موضوع ارث زوجه بیان شده است. نکتهای که تنظیم، سند انتقال و صدور سند را از نظر مبنا و بنیان با مشکل مواجه ساخته و باید به آن توجه داشت این است که ارث بردن زن از قیمت زمین بر خلاف نظر مشهور فقهای امامیه است؛ چرا که در ماده 947 که بعد از ماده 946 سابق وجود داشت زن از قیمت زمین ارث نمی برد، ولی در حال حاضر که ماده 947 حذف شده است بخشی از مفاد آن، در ماده 946 ق. م آمده است، گرچه در ارتباط با نحوه تقویم اموال غیر منقول مطلبی بیان نشده است و همین امر یکی از معایب ماده 946 اصلاحی است که سازمان ثبت و به تبع آن ادارات ثبت را نسبت به تنظیم و صدور سند برای زوجه تا حدی سردرگم نموده است. ایرادی که بر ماده 049 پیش از اصلاح وارد بود، منطبق نبودن آن ماده با تغییر و تحولات اجتماعی است. در این زمان دیگر نمیتوان پذیرفت زنی که یک عمر همپای همسر خود تلاش کرده، پس از فوت او مالک یک چهارم یا یک هشتم از اموال وی آن هم به صورت محدود گردد. لذا به نظر می رسد تغییر و تحول مقررات قانونی در این خصوص لازم و ضروری است.ولی با وجود پارهای ایرادها به نظر می رسد ماده 946 اصلاحی نسبت به ماده 946 پیش از اصلاح مناسبتر است. زیرا در ماده 946 پیش از اصلاح گفته می شد که مفاد ماده مزبور برخلاف متون فقهی است و بنا بر اصل، باید زوجه از تمام اموال زوج ارث می برد، در حالی که طبق ماده 946 پیش از اصلاح، زوجه از اموال زوج ارث نمی برد مگر در مواردی یعنی ارث بردن زوجه به صورت امری استثنایی مقرر شده بود. اما در ماده اصلاحی همانند فقه، اصل بر ارث بردن زوجه است و اصلاحات بعدی و تکمیلی تر این ماده می تواند در آینده به انتقال، تنظیم و صدور سند مالکیت برای زوجه در ادارات ثبت کمک شایانی نماید.

عدم تنظیم، سند انتقال، صدور سند، ارث زوجه