رضوان دادخواه تهرانی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش دانشگاه پیام نور واحد تهران جنوب
شقایق نیک نشان̨ - دکترای هییت علمی دانشگاه پیام نور – استاد راهنما

انسان کامل سرچشمه معارف اولیا و انبیا درگاه الهی است و از دیدگاه عرفا جایگاه ویژه ای دارد به گونه ای که انسان کامل و واصل به حق در مرتبه خلیفه الهی و جانشینی خداوند قرار می گیرد. هدف از پژوهش حاضر بررسی سیمای انسان کامل در مثنوی مولانا است. روش پژوهش تحلیلی اسنادی است که به بررسی 35 داستان مثنوی معنوی می پردازد. یافته ها حاکی از آن است که انسان کامل جوهره اصلی اندیشه مولانا در مثنوی را در بر گرفته و انسان کاملی که مولانا مطرح می سازد مظهر جمیع صفات الهی است، وی هم عاشق است و هم عارف و چنان با عظمت، هیبت و شکوه است که در قالب الفاظ نمی گنجد و جانشین بر حق خدا در زمین است. نتایج نشان می دهد که مولانا شاعر پر آوزه ایرانی نگاهی ویژه به انسان کامل دارد و سیر و سلوک انسان و مراحل عروج به نردبان آسمان به دور از تکلف، نیازمند پیروی از انسان کامل بوده و لذا برخورداری از مراتب انسان کامل را در قالب تمثیل، حکایت و ... در مثنوی مطرح نمود. مولانا جایگاه انسان کامل را در درجه اول و به طور کامل از ن پیامبر اکرم (ص) و سپس انبیاء الهی و پس از آن متعلق به سران و اقطاب می داند.

انسان کامل، مولانا، عرفان، خلیفه اله، مثنوی