ارایه نظریه تمدن دریایی به جای قدرت دریایی

امروزه نیاز به رویکرد جدیدی به دریا و توسعه پایدار دریا محور می باشد؛ آلفرد ماهان با ارایه نظریه قدرت دریایی باعث توجه ویژه سیاست مداران به دریا و دریانوردی شد؛ نظریه قدرت دریایی علی رغم داشتن مولفه های مثبت مورد نقد محقق قرار گرفته است؛ محقق با تحلیل نظریه قدرت دریایی و با یک رویکرد انتقادی نسبت به آن و با بررسی دقیق ادبیات مرتبط با قدرت دریایی، ضمن در نظر گرفتن دیدگاه های خبرگان؛ نظریه تمدن دریایی را به جای قدرت دریایی ارایه می کند. روش این تحقیق تحلیل محتوا و داشتن یک رویکردى خاص که عمدتا ناشى از نحوه تلقى از موضوع تحلیل (محتوا) مى باشد. در ارزشگذاری کلامی متغیرهایی که صفت تفصیلی و مورد قبول نظریه قدرت دریایی بوده و همچنین متغیرهایی که مورد مغفول واقع شده اند از نظرات هشت نفر از خبرگان علوم دریایی که دارای سوابق دریانوردی بوده اند؛ استفاده گردید. برای ارایه نظریه تمدن دریایی؛ چارچوب ارایه یک نظریه که شامل سه گام از مرحله توصیفی نظریه (مشاهده، طبقه بندی و تعیین روابط ) و همچنین مرحله هنجاری با محوریت مبانی نظری تحقیق استفاده گردید؛ این تحقیق ضمن تایید نقاط مثبت نظریه قدرت دریایی آلفرد ماهان، نقدی بر ماهیت تفکراتی که در پس زمینه این نظریه بوده؛ دارد و با استخراج گزاره های لازم از ادبیات و پیشینه تحقیق که تایید کننده نقاط مثبت و منفی نظریه قدرت دریایی می باشد و با در نظر گرفتن چارچوب ارایه یک نظریه در علوم مدیریت؛ نظریه ای با عنوان تمدن دریایی به جای قدرت دریایی ارایه شد. نتایج تحقیق نشان داد که نظریه قدرت دریایی دارای نکات مثبت بسیار خوبی بوده اما نگاه آلفرد ماهان به دریا یک نگاه توسعه طلبانه و سلطه جویانه بوده که اولا با مباحث ارزشی و اخلاقی در تناقض می باشد؛ ثانیا امروزه بحث توسعه پایدار و محیط زیست سبز مطرح می باشد که نظریه قدرت دریایی را مورد نقد قرار می دهد. بنابراین نظریه تمدن دریایی به جای قدرت دریایی ارایه شده که تشریح میکند تمدن دریایی، تمدنی است که در آن نهضت های فکری، علمی؛ صنعتی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در بستر دریا و ارتباط با محیط دریا ایجاد شده که سعی در بهره مندی پایدار از دریا داشته تا انسان و جامعه دریایی را یک جامعه صلح جو معرفی کند. این یک نظریه مقدماتی بوده و برای بررسی روایی آن از نظرات پنج نفر از خبرگان دانشگاه های علوم دریایی استفاده گردید که نیاز به بررسی بیشتر در تحقیقات آینده دیگر محققان دارد.

کلیدواژه ها:

دریا ، تمدن دریایی ، قدرت دریایی