سودابه یدالله نژادورکی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
زینب جعفریان - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
قدرت اله حیدری - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
رضا تمرتاش - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

آتش به عنوان یکی از عوامل پویا و موثر بر اکوسیستمهای مرتعی است که ارزیابی و پایش اثرات آن به طور مستمر، نقش مهمی در برنامهریزی و مدیریت این اکوسیستمها خواهد داشت. بنابراین تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر آتش سوزی بر خاک در مراتع ورچشمه توسمال کیاسر استان مازندران انجام گرفت. برای این منظور در هر دو سایت آتش سوزی و شاهد 10 نمونه خاک به صورت تصادفی- سیستماتیک برداشت شد. در هرنقطه نمونهبرداری از خاک از عمق سطحی 0-15 و عمق زیرسطحی15-30 سانتیمتر صورت گرفت. سپس در آزمایشگاه عوامل خاکی شامل رطوبت، بافت، هدایت الکتریکی، اسیدیته، آهک، فسفر و پتاسیم تعیین شدند. داده های حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS آنالیز گردیدند. نتایج نشان داد که بعد از آتشسوزی، پتاسیم قابل جذب خاک، آهک و هدایت الکتریکی (EC) در لایه سطحی و لایه زیر سطحی تیمار سوخته به صورت معنیدار بیشتر از مناطق شاهد مجاور بود. این درحالی است که درصد سیلت و درصد شن و اسیدیته خاک (pH) در لایه سطحی و لایه زیرسطحی در منطقه سوخته در مقایسه با شاهد افزایش نشان داد ولی اختلاف از نظر آماری معنی-دار نبود. همچنین درصد رس و درصد رطوبت خاک در لایه سطحی و لایه زیرسطحی مناطق سوخته شده در مقایسه با شاهد به صورت معنیدار کاهش یافت. افزونبراین فسفرقابل جذب در لایه سطحی تیمار سوخته به صورت معنی دار بیشتر از مناطق شاهد مجاور بود ولی فسفر لایه زیرسطحی تیمار سوخته در مقایسه با شاهد افزایش نشان داد ولی اختلاف از نظر آماری معنیدار نبود. در منطقه آتش رطوبت لایه زیرسطحی به صورت معنیدار بیشتر از لایه سطحی بود ولی برای سایر فاکتورهای خاکی در هر دو سطح اختلاف معنیدار مشاهده نشد در منطقه شاهد نیز این فاکتورهای خاکی تفاوت معنیداری نشان ندادند. یافته های این پژوهش نشان داد که آتش تاثیر مستقیم بر ویژگیهای فیریکی و شیمیایی خاک داشته و سبب کاهش کیفیت خاک اراضی مرتعی شده است.

آتش سوزی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، مرتع ورچشمه توسمال