محمد افشاراصل - مدیر امور آبیاری و زهکشی شرکت مهندسی مشاور آمایش آب محور

کشاورزی در استانهای تهران، البرز و قزوین به علت نزدیکی به مراکز مصرف و تجمع جمعیتی استانهای مذکور از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد و در زمینه های اقتصاد، اشتغال و تامین امنیت غذایی جمعیت ساکن در این منطقه بسیار تاثیر گذار است. وسعت اراضی آبی استانهای مذکور 512 هزار هکتار و 4/6 درصد کل اراضی آبی کشور می باشد. از نظر عملکردی 6/10 درصد از کل تولیدات زراعی و باغی کشور در این استانها شکل می گیرد. تغییرات شکل گرفته در الگوی کشت منطقه در دوره بیست ساله مختوم به سال 1395 نشان می دهد برخی از تغییرات متناسب با تغییرات الگوی کشوری بوده است. اما برخی از تغییرات بطور ویژه مختص این منطقه بوده است. حذف کامل پنبه و آفتابگردان روغنی از الگوی کشت و کاهش شدید سطح اراضی چغندر قند از الگوی کشت منطقه همگام با تغییرات این محصولات در سطح کشور بوده است. کاهش شدید سطح زیر کشت سیب زمینی، هندوانه و لوبیا از ویژگیهای اصلی الگوی کشت منطقه می باشد. علاوه بر این افزایش سطح زیر کشت ذرت علوفه ای از 4 هزار هکتار در سال 1379 به بیش از 67 هزار هکتار در سال 1395 دارای نرخ بسیار شدیدتری نسبت به نرخ افزایشی آن در کشور می باشد. توسعه باغات میوه خشک نیز در سطح منطقه بسیار بیشتر از روند کشوری آن افزایش یافته است. ادامه روند تغییرات بیست ساله گذشته، در آینده سبب افزایش میزان مصرف در واحد سطح خواهد شد. محدودیت های منابع آب در سطح این سه استان، در کنار افزایش نیازهای شرب و صنعت در این منطقه سبب خواهد شرایط بحرانی در میزان تامین آب کشاورزی الگوی کشت در شرایط آینده شکل گیرد.

البرز، الگوی کشت، تغییرات، تهران، قزوین