علی فاضلی - کارشناس ارشدخاکشناسی و کارشناس سازمان جهادکشاورزی استان ایلام
محمود رستمی نیا - استادیارگروه علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام

خاک محیطی است پویا و پیوسته تحت تاثیر تغییرات فیزیکی، شیمیایی و زیستی قرار میگیرد و استفاده از آبهای نامتعارف بر ویژگیهای گوناگون خاک از جمله ویژگیهای شیمیایی آن تاثیر میگذارد. در این تحقیق تاثیر آبیاری با پساب فاضلاب شهر ایلام بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک اراضی کشاورزی منطقه چماب مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور با انجام مطالعات پایه در منطقه و همچنین استخراج اطلاعات کیفی آب رودخانه گدارخوش به تغییرات پارمترهای کیفی آب با استفاده از دانش سیستم اطلاعات جغرافیایی پرداخته شده است. از سوی دیگر به منظور تعیین ویژگیهای خاک اقدام به حفر پروفیل و برداشت نمونه خاک در منطقه شاهد (بدون استفاده از پساب) و اراضی تیمار (حریم رودخانه، اراضی کشت بامیه، باغ با آبیاری 15 ساله و باغ زیتون) شد. نتایج تحقیق بیانگر این موضوع است که با توجه به اینکه رودخانه گدارخوش دارای بستری آهکی و گچی است مقدار زیادی یونهای محلول از جمله بیکربنات و سولفات در آب منطقه وجود دارد، و از سوی دیگر این امر موجب افزایش چشمگیر pH آب شده است. نتایج نشان داد که استفاده از پساب فاضلاب تاثیرات متفاوتی را در خاک اراضی ایجاد نمود. در تیمارهای با استفاده طولانی مدت از پساب این تغییرات دارای تفاوت مشخصتری نسبت به تیمارهای با زمان محدود در استفاده از پساب میباشد. از سوی دیگر با توجه به نتایج تجزیه های شیمیایی خاک میتوان نتیجهگیری نمود که استفاده از پساب در طولانی مدت میتواند تاثیرات قابل توجهی را بر روی برخی از ویژگیهای شیمیایی خاک از قبیل مواد آلی، آهک، شوری، بیکربنات، قلیاییت، کلر و کلسیم داشته است.

ایلام، پساب، چماب، ویژگیهای شیمیایی خاک