محمود محمدرضا پورطبری - دانشیار گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه شهرکرد،
معصومه هاشم پور - دانشجوی کارشناسی ارشد، سازه های هیدرولیکی و منابع آب، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه شهرکرد

با توجه به اهمیت بازطراحی سرریز سدها جهت ارایه ابعاد بهینه، رویکردی بر مبنای ترکیب الگوریتم های فراکاوشی ازدحام ذرات PSO ، گرگ های خاکستری GWO و جستجوی مستقیم DSO پیشنهاد گردید. در این رویکرد حجم سرریز که بیانگر میزان بتنریزی و هزینه است، بهعنوان تابع هدف و ارتفاع و تعداد تناوب سرریز، طول دماغه و زاویه میان امتداد جریان و محور سرریز به عنوان متغیرهای تصمیم لحاظ شده اند. با اجرای مدل پیشنهادی بر اساس اطلاعات سرریز کنگره ای سد یوتی، ابعاد بهینه سرریز تعیین و با نتایج سایر مطالعات مقایسه گردید. نتایج بیانگر عملکرد بسیار مناسب رویکرد پیشنهادی در تولید مقادیر بهینه کلی بوده و استفاده غیرترکیبی از الگوریتم DSO با توجه به محدودیت اندازه شبکه به دلیل افزایش هزینه محاسباتی و عدم دستیابی به جواب نزدیک به بهینه محلی توصیه نمیشود. در روش پیشنهادی ابعاد بهینه ارایه شده توسط الگوریتم ترکیبی منجر به صرفه جویی در بتنریزی و هزینه- های آن به میزان 64 % نسبت به طراحی وضعیت موجود سد گردید. بررسی ابعاد بهینه سرریز کنگرهای ذوزنقه ای نشان دهنده افزایش ظرفیت دبی عبوری از سرریز به میزان 15760 مترمکعب در ثانیه میباشد. درنهایت مقایسه ابعاد بهینه به دست آمده از دو مقطع ذوزنقه ای و مثلثی نشان داد که بهینه ترین شکل برای سرریزهای کنگرهای، مثلثی است.

سرریز کنگرهای، بهینه سازی ابعاد سرریز، الگوریتم ازدحام ذرات، الگوریتم گرگ های خاکستری، سد یوتی